Tüm Türkiye'de çalışma modeli değişecek: Yeni nesil uzaktan veya esnek çalışma
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Bakan Işıkhan'ın ifadelerine göre, pandemi süreciyle uzaktan çalışma ve esnek çalışma gibi yeni modeller gündeme gelmeye başladı. Bu değişimin hem olumlu hem de olumsuz yönleri olduğuna işaret eden Işıkhan, Çalışma Genel Müdürlüğü'nün bu konuda mevzuat düzenlemelerini gerçekleştirdiğini açıkladı.
Editör: Alanya Time - 1
09 Mayıs 2024 - 09:38
Milyonlarca çalışanı ilgilendiren yeni düzenlemeye ilişkin açıklama Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan'dan geldi.
Düzenleme sayesinde mesai saatleri yeniden düzenlenecek ve çalışma süresi azalacak.
Yeni düzenlemeyle ilgili çalışmaların devam ettiğini söyleyen Işıkhan, "Uzaktan çalışma, esnek çalışma dediğimiz modeller gündeme gelmeye başladı. Bunun artısı da var, eksisi de var. Çalışma Genel Müdürlüğümüz bu konuda mevzuat düzenlemelerini gerçekleştiriyor" dedi.
Değişime ayak uydurulması gerektiğini söyleyen Işıkhan, "Biz çalışma hayatına girdiğinizde sosyal yeteneklerinizin çok iyi olması gerektiğini düşünüyorum. Hala uzaktan çalışma, esnek çalışma, güvenceli esnek çalışma modelleri bizim için daha önemli. Çalışmanın işin şekli değişiyorsa bizim de bu değişime ayak uydurmamız lazım. On yıl sonra aklınıza gelemeyecek, farklı işlerle ve çalışma modelleriyle karşı karşıya kalacağız" değerlendirmesinde bulundu.
Daha önce pandemi dönemi içerisinde yaygınlaşan uzaktan çalışma ile ilgili usul ve esasların belirlendiği yönetmelik resmi gazetede yayımlanmıştı. Yeni düzenlemenin de bu minvalde şekillenmesi bekleniyor. Peki, uzaktan çalışma yönetmeliği neleri içeriyor?
Sözleşme yapılacak
Uzaktan çalışmaya ilişkin iş sözleşmeleri yazılı şekilde yapılacak.
Sözleşmede; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan iş araçları, ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alacak.
Çalışma mekanının düzenlenmesi
Gerekli olması halinde, uzaktan çalışmanın yapılacağı mekan ile ilgili düzenlemeler iş yapılmaya başlamadan önce tamamlanır. Bu düzenlemelerden kaynaklanan maliyetlerin karşılanma usulü, uzaktan çalışan ile işveren tarafından birlikte belirlenecek.
Malzeme ve iş araçları işveren tarafından temin edilecek
Uzaktan çalışanın mal ve hizmet üretimi için gerekli malzeme ve iş araçlarının iş sözleşmesinde aksi kararlaştırılmamışsa işveren tarafından sağlanması gerekecek. Bu malzeme ve iş araçlarının kullanım esasları ile bakım ve onarım koşulları açık ve anlaşılır bir şekilde uzaktan çalışana bildirilecek.
İş araçlarının işveren tarafından sağlanması halinde, bunların işçiye teslim edildiği tarihteki bedellerini belirten iş araçları listesi, işveren tarafından yazılı olarak işçiye teslim edilecek. İşçiye teslim edilen belgenin işçi tarafından imzalı bir nüshası ise işveren tarafından işçi özlük dosyasında saklanacak.
Üretim maliyetlerinin karşılanması
İşin yerine getirilmesinden kaynaklanan mal veya hizmet üretimiyle doğrudan ilgili zorunlu giderlerin tespit edilmesine ve karşılanmasına ilişkin hususlar iş sözleşmesinde belirtilecek.
Çalışma süresinin belirlenmesi
Uzaktan çalışmanın yapılacağı zaman aralığı ve süresi iş sözleşmesinde belirtilecek. Mevzuatta öngörülen sınırlamalara bağlı kalmak koşuluyla taraflarca çalışma saatlerinde değişiklik yapılabilecek. Fazla çalışma işverenin yazılı talebi üzerine, işçinin kabulü ile mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılabilecek.
İletişim
Uzaktan çalışmada iletişimin yöntemi ve zaman aralığı uzaktan çalışan ile işveren tarafından belirlenecek.
Verilerin korunması
İşveren; uzaktan çalışanı, işyerine ve yaptığı işe dair verilerin korunması ve paylaşımına ilişkin işletme kuralları ve ilgili mevzuat hakkında bilgilendirecek ve bu verilerin korunmasına yönelik gerekli tedbirleri alacak.
İşveren, korunması gereken verinin tanım ve kapsamını sözleşmede belirleyecek.
Verilerin korunması amacıyla işveren tarafından belirlenen işletme kurallarına uzaktan çalışanın uyması zorunlu olacak.
İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tedbirlerin alınması
İşveren, uzaktan çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmekle, gerekli eğitimi vermekle, sağlık gözetimini sağlamakla ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlü olacak.
Uzaktan çalışmanın yapılamayacağı işler
Tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerle çalışma, bu maddelerin işlenmesi veya söz konusu maddelerin atıkları ile çalışma, biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan çalışma işlemlerini içeren işlerde uzaktan çalışma yapılamayacak.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca ilgili mevzuatına göre hizmet alımı suretiyle gördürülen işler ile milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis veya hizmetlerden hangilerinde uzaktan çalışma yapılamayacağı birim, proje, tesis veya hizmetten sorumlu olan veya hizmeti alan kamu kurum ve kuruluşunca belirlenecek.
Uzaktan çalışmaya geçiş
İş ilişkisi doğrudan uzaktan çalışma sözleşmesi ile kurulabilir veya hâlihazırda işyerinde çalışan işçinin iş sözleşmesi, işçinin ve işverenin anlaşması halinde, uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülebilecek.
İşçinin, uzaktan çalışma yapma talebi ile ilgili hususlar aşağıdadır:
Talep yazılı olarak yapılır.
Talep işyerinde belirlenen usul doğrultusunda işverence değerlendirilir.
Talep değerlendirilirken, işin ve işçinin niteliği gereği uzaktan çalışmaya uygunluğu ile işverence belirlenecek diğer kıstaslar kullanılır.
Talebe ilişkin değerlendirme sonucunun otuz gün içinde işçiye talebin yapıldığı usulle bildirilmesi esastır.
Talebin kabul edilmesi halinde 5 inci maddede belirtilen hususlara uygun şekilde sözleşme yapılır.
Uzaktan çalışmaya geçen işçi, ikinci fıkrada belirtilen usulle tekrar işyerinde çalışma talebinde bulunabilir. İşveren, söz konusu talebi öncelikli olarak değerlendirir.
Uzaktan çalışmanın mevzuatta belirtilen zorlayıcı nedenlerle işyerinin tamamında veya bir bölümünde uygulanacak olması halinde uzaktan çalışmaya geçiş için işçinin talebi veya onayı aranmaz.
Esnek çalışma modelleri nedir?
Esnek çalışma, çalışanlara nerede, ne zaman ve nasıl çalıştıkları konusunda daha fazla söz hakkı veren bir çalışma düzenidir. Esnek çalışma seçeneklerine sahip bir şirket, haftada beş gün yerinde çalışmak yerine, çalışanlarının haftanın bir bölümünde uzaktan çalışmasına izin verebilir.
En yaygın esnek çalışma biçimleri arasında kısmi süreli çalışma, belirli süreli çalışma, özel istihdam büroları aracılığıyla geçici süreli çalışma, uzaktan çalışma, çağrı üzerine çalışma, evden çalışma, iş paylaşımı ve esnek zaman modeli ile çalışma bulunmaktadır.
Haftalık esnek çalışma saatleri
Çalışanın haftalık 40 saatlik çalışma süresini çalışma günlerine yayarak çalışma olanağı vardır. Örneğin, haftanın ilk üç günü 7 saatlik çalışan bir kişi geriye kalan iki günde 9 saat ve 10 saat çalışarak haftalık toplam 40 saati tamamlayabilir.
Düzenleme sayesinde mesai saatleri yeniden düzenlenecek ve çalışma süresi azalacak.
Yeni düzenlemeyle ilgili çalışmaların devam ettiğini söyleyen Işıkhan, "Uzaktan çalışma, esnek çalışma dediğimiz modeller gündeme gelmeye başladı. Bunun artısı da var, eksisi de var. Çalışma Genel Müdürlüğümüz bu konuda mevzuat düzenlemelerini gerçekleştiriyor" dedi.
Değişime ayak uydurulması gerektiğini söyleyen Işıkhan, "Biz çalışma hayatına girdiğinizde sosyal yeteneklerinizin çok iyi olması gerektiğini düşünüyorum. Hala uzaktan çalışma, esnek çalışma, güvenceli esnek çalışma modelleri bizim için daha önemli. Çalışmanın işin şekli değişiyorsa bizim de bu değişime ayak uydurmamız lazım. On yıl sonra aklınıza gelemeyecek, farklı işlerle ve çalışma modelleriyle karşı karşıya kalacağız" değerlendirmesinde bulundu.
Daha önce pandemi dönemi içerisinde yaygınlaşan uzaktan çalışma ile ilgili usul ve esasların belirlendiği yönetmelik resmi gazetede yayımlanmıştı. Yeni düzenlemenin de bu minvalde şekillenmesi bekleniyor. Peki, uzaktan çalışma yönetmeliği neleri içeriyor?
Sözleşme yapılacak
Uzaktan çalışmaya ilişkin iş sözleşmeleri yazılı şekilde yapılacak.
Sözleşmede; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan iş araçları, ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alacak.
Çalışma mekanının düzenlenmesi
Gerekli olması halinde, uzaktan çalışmanın yapılacağı mekan ile ilgili düzenlemeler iş yapılmaya başlamadan önce tamamlanır. Bu düzenlemelerden kaynaklanan maliyetlerin karşılanma usulü, uzaktan çalışan ile işveren tarafından birlikte belirlenecek.
Malzeme ve iş araçları işveren tarafından temin edilecek
Uzaktan çalışanın mal ve hizmet üretimi için gerekli malzeme ve iş araçlarının iş sözleşmesinde aksi kararlaştırılmamışsa işveren tarafından sağlanması gerekecek. Bu malzeme ve iş araçlarının kullanım esasları ile bakım ve onarım koşulları açık ve anlaşılır bir şekilde uzaktan çalışana bildirilecek.
İş araçlarının işveren tarafından sağlanması halinde, bunların işçiye teslim edildiği tarihteki bedellerini belirten iş araçları listesi, işveren tarafından yazılı olarak işçiye teslim edilecek. İşçiye teslim edilen belgenin işçi tarafından imzalı bir nüshası ise işveren tarafından işçi özlük dosyasında saklanacak.
Üretim maliyetlerinin karşılanması
İşin yerine getirilmesinden kaynaklanan mal veya hizmet üretimiyle doğrudan ilgili zorunlu giderlerin tespit edilmesine ve karşılanmasına ilişkin hususlar iş sözleşmesinde belirtilecek.
Çalışma süresinin belirlenmesi
Uzaktan çalışmanın yapılacağı zaman aralığı ve süresi iş sözleşmesinde belirtilecek. Mevzuatta öngörülen sınırlamalara bağlı kalmak koşuluyla taraflarca çalışma saatlerinde değişiklik yapılabilecek. Fazla çalışma işverenin yazılı talebi üzerine, işçinin kabulü ile mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılabilecek.
İletişim
Uzaktan çalışmada iletişimin yöntemi ve zaman aralığı uzaktan çalışan ile işveren tarafından belirlenecek.
Verilerin korunması
İşveren; uzaktan çalışanı, işyerine ve yaptığı işe dair verilerin korunması ve paylaşımına ilişkin işletme kuralları ve ilgili mevzuat hakkında bilgilendirecek ve bu verilerin korunmasına yönelik gerekli tedbirleri alacak.
İşveren, korunması gereken verinin tanım ve kapsamını sözleşmede belirleyecek.
Verilerin korunması amacıyla işveren tarafından belirlenen işletme kurallarına uzaktan çalışanın uyması zorunlu olacak.
İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tedbirlerin alınması
İşveren, uzaktan çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmekle, gerekli eğitimi vermekle, sağlık gözetimini sağlamakla ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlü olacak.
Uzaktan çalışmanın yapılamayacağı işler
Tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerle çalışma, bu maddelerin işlenmesi veya söz konusu maddelerin atıkları ile çalışma, biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan çalışma işlemlerini içeren işlerde uzaktan çalışma yapılamayacak.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca ilgili mevzuatına göre hizmet alımı suretiyle gördürülen işler ile milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis veya hizmetlerden hangilerinde uzaktan çalışma yapılamayacağı birim, proje, tesis veya hizmetten sorumlu olan veya hizmeti alan kamu kurum ve kuruluşunca belirlenecek.
Uzaktan çalışmaya geçiş
İş ilişkisi doğrudan uzaktan çalışma sözleşmesi ile kurulabilir veya hâlihazırda işyerinde çalışan işçinin iş sözleşmesi, işçinin ve işverenin anlaşması halinde, uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülebilecek.
İşçinin, uzaktan çalışma yapma talebi ile ilgili hususlar aşağıdadır:
Talep yazılı olarak yapılır.
Talep işyerinde belirlenen usul doğrultusunda işverence değerlendirilir.
Talep değerlendirilirken, işin ve işçinin niteliği gereği uzaktan çalışmaya uygunluğu ile işverence belirlenecek diğer kıstaslar kullanılır.
Talebe ilişkin değerlendirme sonucunun otuz gün içinde işçiye talebin yapıldığı usulle bildirilmesi esastır.
Talebin kabul edilmesi halinde 5 inci maddede belirtilen hususlara uygun şekilde sözleşme yapılır.
Uzaktan çalışmaya geçen işçi, ikinci fıkrada belirtilen usulle tekrar işyerinde çalışma talebinde bulunabilir. İşveren, söz konusu talebi öncelikli olarak değerlendirir.
Uzaktan çalışmanın mevzuatta belirtilen zorlayıcı nedenlerle işyerinin tamamında veya bir bölümünde uygulanacak olması halinde uzaktan çalışmaya geçiş için işçinin talebi veya onayı aranmaz.
Esnek çalışma modelleri nedir?
Esnek çalışma, çalışanlara nerede, ne zaman ve nasıl çalıştıkları konusunda daha fazla söz hakkı veren bir çalışma düzenidir. Esnek çalışma seçeneklerine sahip bir şirket, haftada beş gün yerinde çalışmak yerine, çalışanlarının haftanın bir bölümünde uzaktan çalışmasına izin verebilir.
En yaygın esnek çalışma biçimleri arasında kısmi süreli çalışma, belirli süreli çalışma, özel istihdam büroları aracılığıyla geçici süreli çalışma, uzaktan çalışma, çağrı üzerine çalışma, evden çalışma, iş paylaşımı ve esnek zaman modeli ile çalışma bulunmaktadır.
Haftalık esnek çalışma saatleri
Çalışanın haftalık 40 saatlik çalışma süresini çalışma günlerine yayarak çalışma olanağı vardır. Örneğin, haftanın ilk üç günü 7 saatlik çalışan bir kişi geriye kalan iki günde 9 saat ve 10 saat çalışarak haftalık toplam 40 saati tamamlayabilir.
YORUMLAR