Normalleşme dönemini çocuklara anlatmanın yolları

Uzman Klinik Psikolog Nuran Günana, “Ülkemizde corona virüs salgınının başladığı günden bu yana çevremizdeki çoğu kişinin korku, kaygı, öfke, çaresizlik, güvensizlik, kontrol kaybı, geleceğe karşı ümitsizlik duyguları içinde olduklarını gördük ve bu duyguları kimi zaman tecrübe ettik” dedi.
Uzun bir süredir 65 yaş üstü ve 18 yaş altı çocuk ve gençlerin de evlerinde olduklarını hatırlatan Nuran Günana, “Bu süreçte aileler ve çocuklar da çok zor bir süreçten geçti. Ebeveynler çocukları ile belki de hayatlarında ilk defa bu kadar uzun bir süre birlikte vakit geçirdiler. Bu zorlu süreç tam anlamıyla atlatılamasa da normalleşme süreci için bazı adımlar atılmaya başlandı” diye konuştu.
Normalleşme sürecinde çocuklara nasıl yaklaşılmalı?
Nuran Günana, bu dönemin daha uyumlu geçirilmesi için tavsiyelerini şöyle sıraladı:
Çocuklarla sağlıklı bir iletişim kurulmalı: Her şeyin başı iletişimden geçer. Bu sebeple, ilk olarak ebeveynler ve çocuklar arasında iletişim kuvvetli olsun ki çocuklar yaşadıkları sorunların daha etkili bir şekilde üstesinden gelebilsinler. Sağlıklı iletişim birbirlerini dinleyen, anlayan ve çözüm getiren aile üyeleri içinde başlar. Sağlıklı iletişim kurabilmek için, iyi bir dinleyici olmak, çocukların ne söylediklerine önem vermek ve konuyu birlikte tartışmak, konuşurken göz teması kurmak ve dokunmak, çocukların duygularına önem vermek ve onu anladığınızı gösterebilmek, başarıları üzerine konuşmak ve güven vermek, çocukla iş birliği yapmak önemli faktörlerdir. Tüm bu faktörlerin ebeveynler tarafından gözden geçirilip yerine getirilmesi çocuğun her türlü zorlukla daha kolay şekilde başa çıkmasını sağlar, problem çözme becerilerini geliştirir.
Çocuklar bilgilendirilmeli: Bugüne kadar çocuklara virüsten korunma yolları defalarca anlatılmış olabilir. Ancak, bu yeni düzenleme ile çocukların farkındalıklarının artması açısından tekrar bilgilendirilmesinde fayda var. Çünkü, kendi yaş grubu arkadaşlarını veya yakınlarını görebilirler ve temas etmek isteyebilirler. Bu sebeple tekrar virüs ve korunma yollarının gündeme getirilmesinde fayda olacaktır. Örneğin "Virüs çok küçük olduğundan bizler onu göremiyoruz. Evimiz temiz ve güvendeyiz. Virüs ile başa çıkmak bizim elimizde ve çok kolay. Eğer ellerimizi güzelce yıkarsak, maskelerimizi takarsak, insanlarla öpüşmezsek ve sarılmazsak ve ayrıca ellerimizi ağzımıza, yüzümüze sürmezsek o zaman önlem almış oluruz ve bu virüs bize asla yaklaşamaz" gibi söylemlerde bulunabiliriz. İşe gidemeyen ebeveynler, dışarıdan gelmedikleri için evde hiç maske ve eldiven kullanılmamış olabilir. Bu durumda çocuklar bu tür malzemelere alışık olmayacaklarından dolayı onlara güzel bir dille açıklama yapılması ve üzerine karşılıklı konuşulması gerekir. Bu konuda öncesinde evde birlikte birkaç gün oyun içinde prova yapılmasında fayda olabilir.
Çocukla sohbet edilmeli: O gün nasıl hissettiğini sormak, kısacası duygu ve düşüncelerini ifade etmesi için alan yaratmak önemli bir adım olacaktır. İyi bir dinleyici olmanın en önemli özelliklerinden biri, çocuğun hislerine ayna olabilme ve duygu ve düşüncelerini anlamak için onunla empati kurabilmektir. Bu sebeple, bu yeni durum ile ilgili ne ve nasıl hissettiği hakkında karşılıklı konuşulmasında fayda var. Ortada başa çıkılamaz bir tehlike olmadığına dair inançları kendilerini güvende hissetmelerine neden olacağından bu sürece daha kolay adapte olacaklardır.
Rol model olmak önemli: Bazı çocuklar yaşamlarında meydana gelen değişiklere hemen ayak uydurabilirken bazı çocuklar ise değişimlere çok zor adapte olurlar. Bunun sebebi, ailelerin çocuklarına bu süreçte nasıl rol model olduklarına ve stres faktörleri ile etkili bir şekilde nasıl başa çıkabildiklerine bağlıdır. Ebeveynler bu süreçte çocuklarının dışarı çıkmalarıyla ilgili kaygılı ve stresli olurlarsa çocuk da aynı tutum içine girecektir. Bu sebeple, sakin kalmak ve yaşlarına uygun bir şekilde doğru önlemleri alarak dışarı çıkmanın o kadar da kötü bir fikir olmadığını açıklamak önemli bir adım olacaktır. Çocuğa ‘biz iyiyiz, güvendeyiz ve iyi olacağız’ gibi söylemlerle çocuğun rahatlatılması sağlanmalıdır. Eğer ki çocuk küçük yaşlarda ise ve normalleşme dönemi ile ilgili çok kaygılı, endişeli ve stresli ise o zaman oyuncaklar üzerinden sembolik oyunlar vasıtasıyla bu durum çocuğa anlatılmaya çalışılmalıdır.