Nemrut Da??�n?n Gizemi: Tarihin Mucizeleri

Volkanik bir da? olan Nemrut, hem bir do?al an?t,�hem de insan eliyle ?ekillendirmi? bir tarihi eser olarak 1987 y?l?nda UNESCO D�nya Miras? Listesi�ne al?nd?. Toros Da?lar? silsilesinin tepelerinden biri olan Nemrut Da??, T�rkiye�de faaliyete ge�ebilecek olan en riskli yanarda?lar aras?nda say?l?yor.

Nemrut Da??�n?n y�ksekli?i 2150 metre. M� 1. yy civarlar?nda burada h�k�m s�ren Kommagene Krall???, g�n�m�zde hala gizemlerini koruyan devasa heykellerle Nemrut Da??�n? donatm??.
Ad?yaman�?n Kahta il�esinde bulunan Kayadibi K�y��ne yak?n bir konumda bulunan Nemrut Da??, Ad?yaman ?ehir merkezine yakla??k olarak 87 kilometre uzakl?kta bulunuyor.



Nemrut Da??�n?n y�ksek noktalar?nda, M� 750 y?l?ndan MS 1. yy�a kadar varl???n? s�rd�rm�? bir krall???n izleri, tarih merakl?lar?n? bekliyor. Dicle ve F?rat nehirlerinin aras?na kurulmu? bu krall?k; �nce Asurlular?n, sonra ise B�y�k ?skender�in komutas?ndaki Makedon Krall???�n?n boyunduru?u alt?nda ya?ad?. Krall?k, M� 2. yy civarlar?nda ise ba??ms?zl???n? kazanm??.

Kommagene Krall??? hakk?nda konu?ulacak �ok ?ey var, ama biz Nemrut Harabeleri �zelinde konuyu s?n?rl?yoruz. Kommagene Krall???�n?n en �nl� h�k�mdarlar?ndan Antiochus I Theos Dikaios Epiphanes Philorhomaios Philhellen (I. Antiokhos Theos) ad?na da?a yerle?tirilen devasa kafa heykelleri, g�n�m�zde Nemrut Harabeleri olarak tan?mlan?yor ve her y?l on binlerce tarih merakl?s?n? Nemrut Da??�nda bulu?turuyor.

Nemrut Da??�nda bulunan devasa kafa heykellerinin, t�m dinleri ve k�lt�rleri tek bir bayrak alt?nda toplamak amac?yla tasarland??? d�?�n�l�yor. Tarihi belgelerin ve �evresel etmenlerin ?????nda, burada bulunan kafa heykellerinin o d�nem inan?lan tanr?lar? simgeledi?ini biliyoruz.

Tarihe tan?kl?k eden heykeller, kire�ta?? bloklar?ndan yap?lm??. Bu heykeller, Kommagene Kral? I. Antiochos�un tanr?lara olan sayg?s?n? ifade etmesinin yan? s?ra b�lgeyi bir t�r dini merkez haline getirme amac? ile tasarlanm??.

Kommagene Krall???, bir taraf?nda Pers ?mparatorlu?u, di?er taraf?nda Helenistik Yunan toplumu ile iki k�lt�rden de �ok�a beslenmi?. O zamanlar d�nyada �ok tanr?l? dinler daha yayg?nm?? ve hem Pers ?mparatorlu?u�nun hem de Yunan k�lt�r�n�n kendilerine ait mitolojileri varm??. B�y�k ?skender�in soyundan gelen Krali�e Laodike ve Kral I. Mithridates�in o?lu olan Kommagene Kral? I. Antiokhos Theos, iki k�lt�r� de i�eren bir e?itim alarak b�y�m�?.

Kral I. Mithridates (I. Mitridat Kallinikos), �lkesinin topraklar?n? hem do?uya hem de bat?ya do?ru geni?letmek istedi?i i�in hem Pers hem de Yunan k�lt�r�n� benimsemi?. Bu do?rultuda, kral?n o d�nem inan?lan tanr?lar? hem Yunan hem de Pers isimleri ile kabul etti?i biliniyor. Kral I. Mithridates�in amac?, iki k�lt�r� de kapsayan geni? bir imparatorluk kurmakt?.

Babas?n?n vizyonu do?rultusunda Nemrut Da??�n?n tepelerine bir tap?nak in?a ettiren I. Antiokhos, daha sonra buraya tanr?lar? simgeleyen ve uzunlu?u 10 metreye kadar ula?abilen dev heykeller koydurtmu?. Her ne kadar iki k�lt�r�n sentezlenmesi hayali ger�ekle?mese de I. Mithridates ve I. Antiokhos�un vizyonu sayesinde o zamanlar?n g�rkemine tan?k olabiliyoruz.

Kommagene Kral? I. Antiochos (I. Antiokhos), tanr?lara ve atalar?na minnettarl???n? g�stermek i�in Nemrut Da?? s?n?rlar? i�erisinde g�n�m�ze kadar ula?an devasa heykeller tasarlatm??. Nemrut Da?? yama�lar?nda h�k�mdarl?k yapm?? bu kral, g�n�m�zde Ad?yaman ili Kahta il�esini b�ylece bir turistik merkeze d�n�?t�rd�.

K?sacas? 2150 metre y�kseklikteki Nemrut Da?? yama�lar?nda, antik zamanlarda kalma yap?lar ve muhte?em do?a manzaralar? sizi�bekliyor.
Zirvelere �?kmadan �nce Kahta il�esinde ve �evre k�ylerde esnaflar? gezin. Otantik el yap?m? e?yalar?n yan? s?ra pek lezzetli y�resel tarifler sizi�bekliyor!

Nemrut Da??�nda g�n do?umu ve g�n bat?m?n? izlemek t?pk? bir r�ya gibi. Her iki anda da sar? ve k?z?l tonlar?n?n birbirleri ile yakalad??? uyum seni b�y�leyecek. �zellikle zirvedeki g�n bat?m? manzaras?, hi�bir ?eye benzemez!
Heykeller, da??n bat? ve kuzey teraslar?nda bulunuyor. Burada ayr?ca Kommagene hanedan?ndaki �nemli isimlerin kabartma stellerine de yer verilmi?.
Da? i�in bilet ald?ktan sonra tepede konaklayabilme hakk?n da bulunuyor. Yani yan?nda bir �ad?r getirirsen burada konaklayabilirsin. Unutmadan, o kadar y�ksekte geceleri hava �ok so?uk oluyor. Yani yan?nda kal?n elbiseler bulundurman �nemli bir detay.

UNESCO D�nya K�lt�r Miras? Listesi�nde yer alan Nemrut Da??, Kommagene Krall???�ndan kalma harabeleri, heykelleri ve yaz?tlar? ile t�m d�nyan?n ilgisini �ekiyor. Peki, nas?l oldu da da??n zirvesindeki bu heykeller ke?fedildi? Zirveyi g�rmek isteyen da?c?lar m? heykelleri buldu?

Harabelerin ke?fi, 1881 y?l?na tarihleniyor. Diyarbak?r�da y�r�t�len yol �al??mas? �er�evesince b�lgede yap?lan ke?if �al??malar?nda g�revli m�hendis Karl Sester (Charles Sester), Kommagene Krall???�ndan miras kalan eserlere ula?m??; ama onlar?n Asurlulara ait oldu?unu d�?�nm�?.

Ke?fin haberinin yay?lmas?n?n ard?ndan Alman bir arkeolog olan Otto Punchtein, d�nemin en �nl� bilim insanlar?ndan Osman Hamdi Bey ile b�lgede ara?t?rmalar yapmak �zere Ad?yaman�?n Kahta il�esi �zerinden Nemrut Da??�na gitmi?. M�hendis Sester�in ve 6 ki?ilik ekibin yard?m? sayesinde b�lgedeki �o?u kal?nt? ve belge ortaya �?kar?lm??.

Buluntular aras?nda bir tane Grek�e kitabe varm??. Bu kitabe sayesinde b�lgenin tarihi hakk?nda �?kar?mlar yap?labilmi?. Kitabede yaz?lan bilgilere g�re buradaki eserler Kommagene Kral? I. Antiochos ad?yla yap?lm??. Kitabe sanki gelecekteki ziyaret�iler i�in haz?rlanm?? gibi heykeller hakk?ndaki �o?u detay? bar?nd?r?yormu?. Hangi tanr?lar?n betimlendi?i, Kommagene kraliyet ailesindeki �nemli insanlar?n isimleri�

K?saca Kommagene Krall???, arkas?nda bir kay?t defteri b?rakm??. G�n�m�zde gizemini hala koruyan nokta ise da??n zirvesinde bu derece devasa heykellerin nas?l yap?lm?? oldu?u� Arkeologlar, da? �zerinde bulunan kire�ta?? bloklar?n?n halihaz?rda orada ?ekillendirildi?i konusunda hemfikir.







�