Hayalindeki meslek için tercihte yapılması gerekenler

Adeta bir kurgunun içindeki rolleri paylaşmışçasına üniversite sınavına hazırlanıldı. Sınavın tarihi, konu dağılımı, korona tedbirlerinin yeterliliği üzerine bitmeyen tartışmalar arasında sınav gerçekleşti. Ve artık hep birlikte sınav sonuçlarının açıklanmasını bekliyoruz.
Gelecek üzerine herkesin bir sözünün olduğu, meslekler ve bölümler hakkında yargıların havada uçuştuğu, anne babaların kendi yarım kalmış hikâyelerini tamamlatma çabalarının yaşanacağı olağan bir tercih dönemi bizi bekliyor. 2020 üniversite sınav hazırlığı ve sınavı nasıl farklı yaşandıysa tercihler de korona gündeminden bağımsız olmayacak elbette. Bu yıl özellikle “seneye daha iyi hazırlanabilirim” fikri her yıldan daha fazla tartışılacak, ertelemek üzerine gidilecek, şehir seçimleri, kampüs olanakları çok daha fazla gündemde olacak. Gençler kendilerini gerçekleştirebilmek için bu gündem maddelerinin her birinden hızlıca uzaklaşmalılar. Onların tutunmaları gereken daha sağlam bir şey var. Hayalleri. O hayallere ulaşmak için yapılması gerekenlere sırayla bakalım:
- “Daha iyi çalışabilirdim, keşke daha iyi hazırlansaydım” diyerek vahlanırken şunu unutmamak gerekir ki daha iyisini bulunduğun koşullarda gerçekleştirebilseydin yapmış olurdun. Sahip olduğun potansiyelle, süreci yönetme becerinle, olanaklarınla, kaygınla baş etme gücünle bu sonuca ulaştın, sonucu kabul et.
- Bir daha hazırlanmak elbette mümkün ancak mezuna kalanların sadece üçte biri puanını yükseltebiliyor. Kalanların yarısı aynı puanı alırken yarısı daha kötü bir sonuç elde ediyor. O halde daha kötüsünü yapmanın mümkün olduğunu bilerek bu yolu denemeye karar vermelisin.
- Sınav sonuçları açıklandığında elde ettiğin puan ve sıralamayı referans alacaksın ancak üniversitelerin 2019 taban puanlarının içinde kaybolma. Daha yüksek puanlı bir yere yerleşmek için mücadele vermek yerine, istediğin programa yerleşmeyi hedefle. Üniversiteleri puanlarından bağımsız değerlendir. Taban puan sıralamaları üniversitelerin değerini göstermez.
- Bölüm mü seçmeliyim üniversite mi sorusunun cevabı: Her ikisini de seçmelisin. Sadece bölüme bakma o bölümü sahip olduğun olanaklar dâhilinde en iyi hangi üniversitede okurum diye araştır.
Geleceğin mesleği yok, geleceğin insanı var
- Devlet mi vakıf üniversitesi sorusundan kurtul, üniversiteleri akademik kadroları, dil öğrenme olanakları, kampüs yaşamları, iş dünyasıyla ilişkileri ve özgürlük alanlarına göre sınıflandır.
- Gelecekte nasıl bir dünya beni bekliyor yerine gelecekte ben nasıl bir insan olacağım sorusunu sor. Geleceğin mesleği yok, geleceğin insanı var. O insan olabilmek için bugün atacağın adımlar çok önemli.
- Tercih yaparken anne babanın yarım kalan hikâyelerini, onların hayallerini gerçekleştirmek için çabalama. Bu senin hikâyen ve senin hayallerin. Ama anne babanın fikirlerini dinlemeden reddetme, unutma seni çok iyi tanıyorlar.
- Yeteneklerini objektif olarak değerlendir, bu konuda ne mütevazı ol ne de gerçeklikten uzaklaş. Bu arada “İnsan isterse her şeyi başarabilir” söylemini fazlaca duyacaksın. Bu söylemin yerine “İsteklerimiz için sonuna kadar mücadele etmeliyiz ama bazen başaramayabiliriz de, hayatta kazandıklarımız kadar kaybettiklerimiz de bizi biz yapar.” diyerek yola çıkabilirsin. İsteklerinize yeteneklerinize, hayallerinize, uygun işler yapabilmek için “Ne iş olsa yapmam” de.
- Yetenek; belli bir eğitimden yararlanma gücünüzdür. Hangi eğitim programında başarılı olabileceğinizi gösterir. Yetenek, meslekteki başarınız etkileyen etkenlerden biridir ve temel gerekliliktir. Seçtiğiniz mesleğin gerektirdiği azami yetenek düzeyine sahip değilseniz o meslekte başarılı olmanız beklenemez. Bunun yanında sahip olduğunuz yeteneklerin kapasitesinin altında bir yetenek düzeyi gerektiren mesleğe yöneldiğinizde meslekte doyum sağlamanız mümkün olmayacaktır. Yeteneklerini, belirle!
- Yetenekler, hangi eğitim programında daha başarılı olabileceğinizi gösterirken; ilgiler, hangi alanlarda hangi faaliyetlerle uğraşmaktan zevk duyacağınıza işaret eder. İlgileriniz, yetenekleriniz ile ilişkilidir. İlgi duyduğunuz alanlar, çoğunlukla yetenekli olduğunuz alanlardır. Seçtiğiniz alanın ilgi alanınızda olup olmadığı ve seçeceğiniz mesleğin, insanlarla diyalogu, onları yönetmeyi, yönlendirmeyi, onlara hitap etmeyi veya yardım etmeyi mi gerektiriyor, yoksa insanlarla değil de objelerle uğraşmayı mı gerektiriyor sorularına yanıt aramanız ve edebiyata, müziğe, güzel sanatlara karşı olan ilgilerinizi de belirlemeniz gerekir. İlgi duyduğunuz, hoşlandığınız şeyleri severek yaparsınız. İlgi duymadığınız bir faaliyete yönelmeniz hem mesleki doyumunuzu, hem de başarınızı olumsuz yönde etkiler. İlgilerini belirle!
- Yetenek ve ilgilerinizin belirlenmesinin ardından meslekten beklentilerinizi tanımlamanız gerekir. İş değerleri, meslekte nelere önem verdiğinizi, mesleki faaliyetin sonunda elde etmek istediğiniz olanakları gösterir. Kazanç, üretken bir kişilik yapısı, liderlik, yeteneğinizi kullanma, işbirliğine uygunluğunuz, ün sahibi olma isteğiniz, sosyal statünüz, düzenli yaşam beklentiniz, değişiklik gibi iş değerleriniz vardır. İş değerlerini belirle!
- Meslek seçiminde isabetli karar verebilmeniz kişilik özelliklerinizi çok iyi tanıyıp bu özellikleri gerektiren alan ve mesleklere yönelmenize bağlıdır. Bireylerin çok farklı kişilik özellikleri vardır. Atak, girişken, çekingen, uysal, hırslı, idealist, hayal gücü zengin, realist, mantıklı, sinirli, kendi başına buyruk, alçak gönüllü, düzenli, kurallara bağlı vb. çok çeşitli kişilik özellikleri bulunur. Sayılan bu özelliklerden hangisine sahip olduğunuzu bilirseniz, seçiminizi bu doğrultuda yaparsınız. Kişilik özelliklerini belirle!
-Popüler olanın peşinde koşmak yerine isteklerinin ve hayallerinin peşinden koş!