Bakan Pekcan: 'Türkiye şimdiden küresel ölçekte hızla büyüyen e-ticaret ve e-ihracat pazarlarında vardır'

Bakanlık binasında gerçekleşen “2020 Yılı E-Ticaret Verilerinin Açıklanması” programında konuşan Ticaret Bakanı Pekcan, “2020 yılında küresel perakende e-ticaret hacminin bir önceki seneye göre yüzde 23 gibi ciddi bir artışla 4,3 trilyon dolara yükselmiş olduğu tahmin edilmektedir. Önümüzdeki 3 sene içerisinde ise artışın daha da ivmeleneceği ve mevcut seviyeye göre yüzde 50 gibi bir artışla 6.5 trilyon dolara kadar çıkabileceği öngörülmektedir” ifadelerini kullandı.

Türkiye'nin e-ticaret sektöründe hızlı bir şekilde ilerlediğini belirten Bakan Pekcan, “Şunu net bir biçimde söyleyebiliriz ki Türkiye şimdiden küresel ölçekte hızla büyüyen e-ticaret ve e-ihracat pazarlarında vardır ve güçlü biçimde olmaya devam edecektir. 83 milyon nüfus ve 700 milyar doların üzerindeki Gayri Safi Yurt İçi Hasılamız ile dünyanın en büyük ekonomilerinden birisine sahip oluşumuz Avrupa, Asya, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'nın tam ortasındaki stratejik konumumuz, nüfusumuzun içinde genç nüfusun ağırlığı, internet, akıllı telefon ve diğer dijital enstrümanlara olan erişim düzeyimiz, ülkemizde dijital okuryazarlığın artırılmasına yönelik faaliyetlerimiz, son teknolojileri adım adım takip ederek geliştirmeyi sürdürdüğümüz lojistik ve tedarik altyapımız” diye konuştu.

“Ülkemizde halihazırda e-ticaret faaliyetinde bulunan 256 bin 861 işletme bulunmaktadır”

Türkiye'de e-ticaret havuzunun oldukça geniş olduğunun altını çizen Pekcan, “Ülkemizde hâlihazırda e-ticaret faaliyetinde bulunan 256 bin 861 işletme bulunmaktadır. 2019'da bu rakam 68 bin 457 idi. Burada görülen yüzde 275 gibi bir muazzam artış; e-ticaretin ülkemizde ne kadar dinamik bir şekilde geliştiğinin göstergelerinden birisidir. E-ticaret faaliyeti yürüten işletme sayısının en fazla olduğu ilimiz yüzde 43 ile İstanbul'dur. Bu ilimizi yüzde 9 ile Ankara, yüzde 7 ile İzmir, yüzde 4 ile Bursa, yüzde 4 ile Antalya ve yüzde 2 ile Konya illeri takip etmektedir” diye konuştu.

Bakan Pekcan, 2020 e-ticaret verileri hakkındaki sunumunu şu şekilde sürdürdü:
“2020 yılı itibarıyla ülkemizde e-ticaret hacmi 2019 yılına göre yüzde 66 artış göstererek 136 milyar TL'den 226 milyar 200 milyon TL'ye yükselmiştir. 2020 yılı dünya e-ticaret hacmi 4.3 trilyon dolar. Dünyada e-ticaretin yıllık bazda yüzde 18 oranında büyüdüğü tahmin edilmektedir. Benzer şekilde; 2020 yılında sipariş adetleri 2019 yılına göre yüzde 68 artışla, 1 milyar 366 milyon adetten 2 milyar 297 milyon adede yükselmiştir. 2020 yılında kaydedilen e-ticaret tutarının; 207 milyar TL ile yüzde 91.4'ü yurtiçi harcamalardan, 9,3 milyar TL ile yüzde 4.2'si diğer ülkelerin ülkemiz e-ticaret sitelerinden yaptığı harcamalardan, 9,9 milyar TL ile yüzde 4.4'ü ise vatandaşlarımızın yurtdışından yaptığı alımlardan oluşmaktadır. Yine görüldüğü üzere; ülkemizde, toplam e-ticaret içindeki perakende payı ise yüzde 64 seviyesindedir.

Haziran-Aralık 2020 dönemi için, yani 6 aylık bir dönem için; ülkemiz genel ihracat rakamı 108 milyar 71 milyon dolar iken, aynı dönemde e-ihracat rakamımız 1 milyar 421 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu altı aylık dönemde e-ihracatın genel ihracata oranı ise yüzde 1,3 olarak tespit edilmiştir. Bu oran dünyada yaklaşık yüzde 4,4'tür.

2020 yılında, e-ticaret ve genel ticaretin seyrine baktığımızda ve bu ikisini karşılaştırdığımızda salgının başladığı dönemlerde genel ticarette düşüş gözlemlenirken, e-ticarette böyle bir düşüş görülmediği, e-ticaretin artış trendini sürdürdüğü görülmektedir. Nitekim e-Ticaret harcamalarının Gayri Safi Yurtiçi Hasıladaki oranı bir önceki yıla göre yüzde 51,8'lik önemli bir artışla yüzde 4,1 olarak gerçekleşmiştir. Milli gelire oranla görülen bu artış da; e-ticaretin ülkemizde nasıl dinamik bir biçimde geliştiğine dair bir diğer çarpıcı göstergedir.”
Bakan Pekcan başlıklar altında yaptığı sunumunda şunları kaydetti:

E-ticaretin genel ticarete oranı

“E-Ticaret Hacminin Genel Ticarete oranı 2019 yılında yüzde 9,8 oranında iken; 2020 yılında 5.9 puan artışla ortalama yüzde 15,7'ye yükselmiştir. Bu oranın yıl içinde Mayıs ve Kasım aylarında olduğu gibi; yüzde 19'a kadar çıktığı da görülmektedir. Gelişmiş ülkelerin ortalaması olan yüzde 12,3'ü geride bırakarak pandeminin ve e-ticaret sitelerimizin kampanyalarının da etkisiyle en yüksek oran yüzde 19 ile Kasım ayında gerçekleşmiştir.”

En çok artış gösteren sektörler

“2020 yılında, e-ticarette; en fazla artış gösteren sektörler, yüzde 129 artışla beyaz eşya, yüzde 38 artışla giyim, ayakkabı ve aksesuar, yüzde 56 artışla elektronik, yüzde 61 artışla yemek, yüzde 105 artışla ev, bahçe, mobilya ve dekorasyon sektörü, yüzde 200'ün üzerinde artışla gıda-süpermarket, yüzde 43 artışla eğitim ve danışmanlık sektörü, yüzde 100 artışla çiçekçilik ve yüzde 189 artışla metalürji ve kimyasal sektörü olmuştur.”

Ödeme yöntemleri itibarıyla e-ticaret hacmi

“2020 yılı itibarıyla e-ticaret hacminin 138.4 milyar TL'sini kartlı ödemeler, 80.4 milyar TL'sini havale/EFT ödemeleri 7.4 milyar TL'sini kapıda ödemeler oluşturmuştur. Toplam site ziyaretlerinin e-ticarete dönüşüm oranı halihazırda yüzde 1,8 düzeyindedir. Bu oran dünyada yüzde 2,6'dır. Aracı Hizmet Sağlayıcılar üzerinden alışveriş yapanların yüzde 42'sini kadınlar; yüzde 58'ini erkekler oluşturmaktadır. Vatandaşlarımızın yüzde 63'ü aracı hizmet sağlayıcılardan alışveriş yaparken mobil uygulama kullanmayı tercih etmektedirler. Bu oran dünyada yüzde 66'dır. Bu da ülkemizde akıllı telefonların ve mobil uygulamaların kullanımındaki yaygınlığa işaret eden önemli bir gösterge olarak karşımıza çıkmaktadır.”

Bakan Pekcan sunumunu şöyle sürdürdü:

“Elektronik ticaret yoluyla gerçekleşen alışverişlerin yüzde 35'ini İstanbul ilimiz, yüzde 11'ini Ankara, yüzde 6'sını İzmir illerimizde yaşayan vatandaşlarımız gerçekleştirmektedir. Bu illerimizi yüzde 3 oranı ile Bursa ve Antalya illerimiz takip etmektedir. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumundan (BTK) elde edilen gönderi bilgileri değerlendirildiğinde Türkiye'de gerçekleşen gönderi işlemlerinin, bir diğer ifadeyle tüm kargoların, yüzde 60'ını e-ticaret gönderilerinin oluşturduğu görülmektedir.

Yine bildiğiniz üzere; e-ticaretin önemli bir avantajı ve esnekliği iade işlemleri ile ilgili sağladığı kolaylıktır. İade ve iptallerle ilgili verileri incelediğimizde e-ticarette iade ve iptal işlemlerinin; yüzde 46'sı beyaz eşya sektöründe, yüzde 35'i giyim, ayakkabı ve aksesuarda, yüzde 8'i havayollarında yüzde 6'sı seyahat sektöründe, ve yüzde 4'ü ev, bahçe ve mobilya sektöründe gerçekleşmiştir.

E-ticarette ortalama sepet tutarının 98 Lira 50 Kuruş olarak gerçekleştiği görülmektedir. Sektörel olarak ortalama sepet tutarı, konaklama sektöründe 2 bin 558 TL, havayollarında 902 TL, giyim, ayakkabı ve aksesuar sektöründe 223 TL, elektronikte 177 TL olarak gerçekleşmiştir. E-ticaret harcamalarının yüzde 74'ü peşin ödeme yapılarak, yüzde 26'sı ise taksitli ödeme imkânı kullanılarak gerçekleşmiştir. Sektörel olarak bakıldığında ise ev ve dekorasyonda yüzde 69, beyaz eşyada yüzde 43, elektronikte yüzde 33, giyimde yüzde 26, seyahatte yüzde 17, konaklamada yüzde 15, havayollarında yüzde 12 taksitli işlem tercih edilmiştir.
E-ticaret hacminin haftanın ilk günlerinde daha yüksek seyrettiği, haftanın son günlerine doğru ise düşüş gösterdiği gözlenmiştir. Aylık bazda incelendiğinde ise, daha önce de ifade ettiğimiz üzere e-ticaret hacminin 2020 yılının ikinci yarısında önemli bir artış gösterdiği; bilhassa, e-ticaret sitelerimizin kampanya ayı olan Kasım ayında 27.2 milyar TL'ye ulaştığı görülmektedir. 2019 yılı ile karşılaştırıldığında ise 2020 yılında e-ticaret hacminde aylık bazda ciddi bir artış olduğu gözlenmektedir. Pandeminin başlangıç dönemini de kapsayan Mart, Nisan ve Mayıs ayları dışında kalan diğer aylarda e-ticaret hacmi yüzde 50'nin üzerinde artış göstermiştir.”

Utku Şimşek - Nurullah Geylani