TİMURLENK ( 1370 - 1405)

1370 ile 1405 yılları arasında kurucusu olduğu Timur İmpartorluğu'nu yöneten Timurlenk, zekası ve dahi derecesindeki stratejileri ile döneminin en önemli adamlarından biri.

8 Nisan 1336'da, şu anda Özbekistanın Kaşkaderya ilinin Şehrisebz ilçesinde doğdu. Babası, yörenin Barlas kabilesinin emiri Turagay, annesi ise Tekina Hatundur. Timur, kimi tarihçilere göre Moğoldur, kimi tarihçilere göre ise Türktür. İsminin sonundaki lenk eki, onun Çağataylarla Moğollar arasındaki mücadelede sağ kolu veya sağ bacağından yaralanması sebebiyledir. Timur-i leng Farsça da Aksak Timur demektir.

Çağataylarla Moğollar arasındaki çatışmalara katıldı. On yıl mücadele ettikten sonra Maveraünnehire hâkim olan Semerkantta 9 Nisan 1370 tarihinde tahta oturdu.

O esnada İran parçalanmış bir hâldeydi. Timur 1373 yılında Harizme saldırdı ve Horasana girip Kertler, Toga Timurlular ve Serbedârîlerin varlığına son verdi. Horasana seferleri sırasında İran'ın vaziyetini daha yakından gören Timur 1386'da buraya yürüdü. Mâzenderan, Luristan ve Gürcistan üzerinden Azerbaycana giderek Karabağa ulaştı. Kuzey İran ve Azerbaycan'ı ele geçirdi. Timur'un desteğiyle Altın Ordada hâkimiyeti ele geçiren Toktamış Han ona karşı gelmeye başladı. Fakat Timur'la Toktamış'ın orduları çatışmadı ve Toktamış'ın askerleri geri çekildi. Timur Güney İranda Şiraz'ı kuşatmaya başladı. Haziran 1391de ise Toktamış Hanı Kunduzca bölgesinde yenilgiye uğrattı.

1392'de beş yıllık sefer denen sefere çıktı. Şiraz'a varıp Muzafferîler Hanedanına son verdi. Bağdat kapılarına dayandı. Artık Anadolu'da ve Suriye kesiminde Memluklar dışında kendisine rakip olabilecek ciddi bir güç kalmamıştı. Osmanlılar ise Anadoluya henüz tam anlamıyla hâkim durumda değildi.

1393'te Timur Bağdat'a indi. Osmanlı, Memluk, Altın Orda ve Kadı Burhaneddin devletleri Timur'dan korunmak için tedbir aldı. Timur Anadolu beyliklerinden, kendisine itaat etmelerini istedi. Memluklular'a bir elçilik heyeti yolladı. Ancak gelecek cevapları beklemeden kuzeye yönelip Musul, Mardin ve Diyarbakır'ı aldı. Memluklar'a gönderdiği elçilerin öldürüldüğü haberini alınca Suriye'ye yürüdü. Tehlikeyi hisseden Kadı Burhaneddin ona karşı cephe kurmaya çalıştı. Yıldırım Bayezid, Memluk Sultanı Berkuk, Altın Orda Hanı Toktamış ve Kadı Burhaneddin arasında bir ittifak kuruldu. Timur bu ittifakı parçalamak amacıyla Sivas'a doğru ilerledi ve Erzuruma ulaştı. Ancak Toktamış'ın hareketini duyunca onun üzerine yürüdü. Timurun amacı, kuzeydeki Toktamış'la güneydeki Memluk Sultanlığı arasındaki bağı kesmekti.

Timur önce Gürcistan'da fetihlere başladı. Sonra Toktamış Hana saldırdı. Onu yendi ve sonrasında Moskova yakınlarına ulaşarak etrafı yağmaladı. Dönüş yolundaki zengin şehirleri ve Berke Sarayını yağmalayıp yaktı. Timurun amacı, bu sefer üzerinden Altın Ordayı bitirmekti. Altın Orda Hanlığını parçaladı. Fakat bu durum Rusların güçlenmesine yol açtı.

Timur 1396'da Semerkanta döndü. Bu şehri dünyanın en büyük şehri hâline getirmek için fethettiği ülkelerden getirdiği mimar ve ustalara Semerkant'ın imarını emretti. Maddi kazanç sağlamak için Hindistan'a gitti. Timur yolu üstündeki Hindulara ağır kayıplar verdirdi ve Delhi yakınında Tuğluk Hükümdarıyla karşılaşıp onu yendi. Bol ganimetle 1399'da Semerkant'a döndü.

Karakoyunlular ve Celayirliler, eski yurtlarını elde etmek için Timurla mücadeleye başladı. Yıldırım Bayezid Anadoluda Karamanoğullarına karşı mücadeleye girişti ve Lârende ve Aksaray'ı ele geçirdi; sonra Amasya'yı ve Sivası ilhak etti; Memluk Sultanının 1399 yılnda vefatı üzerine de Malatya, Darende ve Divriği'yi işgal etti.

Timur, Eylül 1399'da yedi yıllık sefer denen batı seferine çıktı. Bingöl'e ulaştı. Sivas'ı ele geçirdi.

Timur ile Yıldırım Bayezid arasında gidip gelen elçiler, bir anlaşma zemini oluşturamadı. Timur güneye, Memluklara yöneldi. Halep, Hama, Humus ve Dımaşk şehirlerini aldı. Ardından Tebrize döndü. Yıldırım Bayezid'e gönderdiği tehdit mektubunda, onun kendisine itaat etmesini istedi. Bayezid de kendi soyunu ve zaferlerini sayarak savaş için hazır olduğunu bildirdi. Timur buna cevaben, aralarında dostluk sağlanması gerektiğini ve bu dostluğun kâfirlere karşı İslamın gücünü arttıracağını yazdı. Bayezid bütün teklifleri reddetti.

Timur, Mayıs 1402'de hareket etti ve Ankara'yı kuşattı. Yıldırım Bayezid de Ankaraya yaklaşmıştı. Savaş, Çubuk Çayı vadisinde başladı ve batıya doğru yaklaşık 6 km kayarak Kızılcaköy Deresi'nde cereyan etti. Osmanlı ordusu mağlup edildi. Bayezid esir düştü ve Osmanlı Devletinde Fetret Devri başladı.

Timur zafer sonrasında Anadolu'nun çeşitli yerlerine asker yolladı. Kendisi İzmir'e gitti. Türklerin elinden çıkmış olan İzmir'i ve etrafındaki bazı kaleleri aldı, şehri Aydınoğullarına bıraktı. Buradan Rumeli'ye geçmek istediyse de bundan vazgeçti. İzmir'den tekrar doğuya döndü. Bir yıl kadar Anadolu'da kalıp Anadolu beyliklerini canlandırdı ve Temmuz 1404'te Semerkant'a döndü. Kasım 1404'te ise Çin'e saldırmak için Semerkant'tan ayrıldı ve Otrar'a vardı. Burada hastalanarak 18 Şubat 1405 tarihinde öldü.

Timurlenk, Delhi'den Moskova'ya ve Çin'den İzmir'e kadar sefer ve fetih yapmasına rağmen geride geniş bir ülke bırakmadı. Öldükten sonra oğulları ve torunları arasında şiddetli taht mücadeleleri başladı.
Timur Bey kimdir?
Timur (d. 8 Nisan 1336 – ö. 18 Şubat 1405), Maveraünnehirli Türk kökenli veya Türkleşmiş Moğol olan komutan ve hükümdar. Timur İmparatorluğu’nun kurucusudur.

Timur hangi ülkenin hükümdarı?
Timur (Çağatayca: تیمور – Tēmür, Farsça: تیمور Timur), (8 Nisan 1336 – 18 Şubat 1405), Timur İmparatorluğu’nun kurucusu ve ilk hükümdarı.

Timur hangi dine mensup?
1402 Ankara Savaşı’ndan sonra esir ettiği Bayezid Han’ın hemen arkasından ölmüş sayılır. Timur cihangirdi; İslam’ı yaymayı amaçlıyordu. Türk soyundandır ama eşinin Moğol prensesi olduğunu ileri sürerdi ki doğruydu.

Timur nasıl bir hükümdardı?
Emir Timur 34 yaşında Belh hâkimi oldu. Cengiz Han soyundan bir hanımla evlendiği için Gürgân (han damadı) diye tanındı. Evlilik itibarını arttırdı. Kendisini Cengiz Han’ın vârisi gördüğü için Türkistan’ın tamamına hâkim olarak Büyük Türk Hakanlığı tahtına oturdu.

Timur nerede doğdu?
Şehr-i-Sebz, Özbekistan

Timur Devleti kaç yıl sürdü?
Timur, 1370-1405 yılları arasında yaptığı seferlerle, Harezm, Doğu Türkistan, İran, Azerbaycan, Hindistan Delhi Sultanlığı, Irak, Suriye, Altın Orda Devleti ve Osmanlı Devleti‘nin de içinde bulunduğu topraklara hâkim olmuştur.

Timur kimle savaştı?
Timur, 1401 yılına kadar yapılan dört seferle Irak ve Güney Anadolu, 1398-1399 seferleriyle Delhi Sultanlığı’nı, 1401-1402 seferleriyle de Suriye’yi fethetti. 1402 yılında Ankara Savaşı’yla da Yıldırım Bayezid’i yenerek Osmanlı Devleti’ni 11 yıl sürecek Fetret Devri’ne soktu

Timur hangi Türk boyundan?
Tarihe Aksak Timur olarak geçen Timur Han, aslen bir Moğol Kabilesi olan ve özellikle Moğollar üzerindeki yoğun Türk Kültürünün etkisiyle Türkleşmiş olan Barlas Boyuna mensup Moğol Kökenli bir Türk Hükümdarıdır.