Neşet Ertaş (1.1.1938 / 25.9.2012) ''Sakin ol ha, insanoğlu. İncitme canı, her can bir kalp, Hakk'a bağlı. İncitme canı, incitme.''

1938 yılında Kırşehir'e bağlı Çiçekdağı'nın (günümüzde Akpınar'ın) Kırtıllar köyünde doğdu. Babası abdal geleneğinin temsilcisi bir bağlama ustası Muharrem Ertaş, annesi Kırıkkale'nin Keskin ilçesinin Hacıaliobası köyünden Döne Ertaş'tır. Küçük yaşta babasının yanında zil, cümbüş, darbuka çaldı.

Sekiz yaşında ailesi ile birlikte Kırtıllar köyünden taşınarak İbikli köyüne yerleşti. 12 yaşındayken annesi Döne'yi kaybetti. Babası ve kardeşleri ile bir süre göçebe bir hayat sürdüler. Babası Muharrem Ertaş, İç Anadolu Bölgesi'ndeki Yozgat'ın Kırıksoku köyünden "Arzu" isminde bir hanımla ikinci evliliğini yaptı ve bir süre onun köyünde yaşadılar; daha sonra Yozgat'ın Yerköy ilçesine yerleştiler. Kırşehir, Yozgat ve ardından iki yıl Kırıkkale'de yaşadılar.

Neşet Ertaş, ilkokula gittiği bu dönemde önce keman, sonra da bağlama çalmayı öğrendi. Babası Muharrem Ertaş ile birlikte yörenin düğünlerinde sazı ile türküler söyleyen Neşet Ertaş, etkilendiği tek kişinin babası Muharrem Ertaş olduğunu söylemiştir. Ertaş, bu durumu şu şekilde ifade eder; "Babamla ben aynı ruhun insanlarıyız."

Sanat yaşamı

1950'li yılların başlarında TRT Ankara Radyosu'nda canlı olarak yayımlanan, Muzaffer Sarısözen'in yönettiği "Yurttan Sesler" programında, "Geleli gülmedim ben bu cihana" adlı bozlağı solo çalıp okumasından sonra Neşet Ertaş'ın adı ülke genelinde duyuldu. 1970'li yılların ortalarına kadar devam eden yirmi yılı aşkın süre boyunca on beş günde bir “misafir mahallî sanatçı” sıfatıyla Ankara Radyosu’na çağrılarak on beşer dakikalık solo bantlar yaptı.

 1957 yılının sonunda İstanbul'a giderek ilk kayıtlarını babasının türküleri ile yaptı. Babasının Neden Garip Garip Ötersin Bülbül türküsünün adını taşıyan ilk taş plağını, diğer plakları ve halk konserleri takip etti. İki yıl İstanbul'da çalıştıktan sonra sahne hayatına Ankara'da Kazablanka Gazinosu'nda devam etti. Önce farklı türlere mensup müzisyen ve oyuncularla birlikte çıktığı konser turneleriyle, ardından tek başına çıktığı organizasyonlarla Türkiye'nin bütün şehirlerini ve pek çok ilçesini dolaştı.

1962'de İzmir'in Narlıdere ilçesinde askerlik yaptı. Askerlikten döndükten sonra Ankara'da çalıştığı gazinoda tanıştığı Leyla isminde bir kızla babasının karşı çıkmasına rağmen evlendi. Babası ile arasının bozulduğu bu dönemde onunla türküler aracılığıyla iletişim kurdu. Neşet Ertaş ve Leyla Ertaş'ın bu evlilikten Döne ve Canan adında iki kız ile Hüseyin adında bir erkek çocukları oldu. Yedi yıl evli kaldıktan sonra 1970'lerin başlarında ayrıldılar. "Cahildim dünyanın rengine kandım" türküsünü evliliğini bitmesi üzerine söyledi.

1969’da Almanya’da verdiği bir konser sonrası Türkiye’ye dönerken ehliyetsiz otomobil kullanmaktan dolayı Yugoslavya’da 3 ay hapse mahkum olan Ertaş, "Hapishanelere Güneş Doğmuyor" türküsünü bu sırada besteledi. Hapishanede olduğunu öğrenen Yaşar Kemal'in kendisine "İnce Memed romanını gönderip kapağına "Bozkırın Tezenesi. Geçmiş olsun" diye yazmasından sonra Ertaş’a hayranları "Bozkırın Tezenesi" olarak seslendi.

Neşet Ertaş, 1976 yılında sigara ve alkol kullanımına bağlı olarak bir gün sahnede iken parmaklarından felç geçirdi. İki yıl süren fizik tedaviden sonuç alamadı ve işsiz kaldı. Almanya'da işçi olan kardeşinin yanına gidip tedavi olunca ailesini yanına getirdi. 1979-2003 yıllarında Almanya'da kaldı. Önce Berlin'e, sonra Köln'e yerleşti. Avrupa ülkelerinde Türk işçilerin yoğun yaşadığı hemen hemen tüm şehirlerde konserler verdi. Almanya yıllarında 20 civarında kaset çıkardı. Çoğunlukla söz ve müziği kendisine ait türküler seslendirdi. Seslendirdiği diğer eserler babası Muharrem Ertaş’tan kalanlar türkülerle söz ve müziği anonim olan çoğu Orta Anadolu yöresine ait çeşitli türküler, bozlaklar, oyun havaları ve halay ezgilerdi.

Sanatçı, 2000 yılında İstanbul'da Harbiye Açık Hava Tiyatrosu'nda verdiği konserle sahne hayatına geri döndü. 2002'de devrin cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından kendisine takdim edilmek istenilen devlet sanatçısı unvanını geri çevirdi. 2003 yılında Türkiye'ye dönerek İzmir'e yerleşti. 2006 yılında TBMM Üstün Hizmet Ödülü'nde değer görüldü. Devlet sanatçılığı unvanını reddetmesi hakkında şunları söyledi: "O dönem Süleyman Demirel cumhurbaşkanıydı. Devlet sanatçılığı bana teklif edildi. Ben, 'hepimiz bu devletin sanatçısıyız, ayrıca bir devlet sanatçısı sıfatı bana ayrımcılık geliyor' diyerek teklifi kabul etmedim. Ben halkın sanatçısı olarak kalırsam benim için en büyük mutluluk bu. Şimdiye kadar devletten bir kuruş almadım, bir tek TBMM tarafından üstün hizmet ödülünü kabul ettim. Onu da bu kültüre hizmet eden ecdadımız adına aldım."

2009 yılında Unesco Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kapsamında yapılan ulusal envanterlerden Yaşayan İnsan Hazineleri Türkiye Ulusal Envanterine alınarak yaşayan insan hazinesi kabul edilen Ertaş, 25 Nisan 2011 tarihinde İTÜ Devlet Konservatuvarı tarafından fahri doktora ödülüne layık görüldü. Bağlamadaki tavrı ve türküleri konservatuvarlarda ders olarak okutuldu.

25 Eylül 2012 tarihinde İzmir'de tedavi gördüğü hastanede ileri evrede prostat kanseri nedeniyle yaşamını yitirdi. Cenazesi Kırşehir Bağbaşı Mezarlığı'nda babası Muharrem Ertaş'ın mezarı yanına defnedildi. Mezar taşında ''Sakin ol ha, insanoğlu. İncitme canı, her can bir kalp, Hakk'a bağlı. İncitme canı, incitme.'' yazılıdır.

Sanatçının hayatı ve eserleri Erol Parlak tarafından iki ciltlik kitap yayımlanmıştır.

Hayatı, ilk olarak 1999'da Bilge Tokel danışmanlığından hazırlanan ve TRT'de yayımlanan "Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş" adıyla belgesel filme konu oldu. Ardından Nebil Özgentürk tarafından hazırlanan "Bir Yudum İnsan-Neşet Ertaş" (2001) adlı belgesel, Can Dündar tarafından hazırlanan "Garip-Neşet Ertaş" (2005) adlı üç bölümlük belgesel, Cengiz Özkarabekir'in "Tek Başına-Neşet Ertaş Belgeseli" (2010) çekildi.Neşet Ertaş’ın adı Kırşehir'deki caddelerde, okullarda bulunmaktadır, ayrıca babası Muharrem Ertaş’la birlikte bir de anıtı bulunuyor. Adil Çelik tarafından yapılmış Android heykeli Kırşehir Neşet Ertaş Gönül Sultanları Kültür Evi'ndedir. Yaşamı, Neşe Dert Aşk adıyla oyunlaştırıldı.



Diskografi
Tek parçalar
1957 - Neden Garip Garip Ötersin Bülbül
Çoban
Hareli Gelin
Diloylu Halay Havası
Varıp Bir Kız On Yaşına Değince
Şeytanın Atına Binip Yeldirme
Bir Leyla Misali
Yardan Tatlısı Bulunmaz
Engeller Koymuyor Yar Sana Varsam
Ceylan
Vefasız Yar Aşkına (vay bana vah bana)
Kıbrıs Destanı (Kıbrıs Barış Harekatından Sonra Yazmış Olduğu Türküsü)
Giyindim Kuşandım Gittim Düğüne
Aşk Elinden Ağlayan
Sar Leyla Leyla(ayrıldığı karısına yazmıştır)
Hasta Düştüm
Tor Şahin Misali
Uyma Sakın

Albümleri
1957 - Neden Garip Garip Ötersin Bülbül
1960 – Gitme Leylam
1979 – Türküler Yolcu
1985 - Sazlı Oyun Havaları
1987 - Türkülerle Yaşayan Efsane Deyişler Bozlaklar Türküler
1988 – Gönül Ne Gezersin Seyran Yerinde
1988 – Kendim Ettim Kendim Buldum
1988 – Kibar Kız
1989 – Hapishanelere Güneş Doğmuyor
1989 – Sazlı Sözlü Oyun Havaları
1990 – Gel Gayri Gel

1992 - Şirin Kırşehir
1993 – Kova Kova İndirdiler Yazıya
1995 – Seçmeler 2
1995 – Seçmeler 3
1995 – Seher Vakti
1995 – Altın Ezgiler 3
1995 – Benim Yurdum
1997 - Nostalji 1
1998 - Ölmeyen Türküler 2
1999 - Ölmeyen Türküler 3
1998 – Gönül Yarası

Neşet Ertaş Külliyatı (15 serilik)
1999 – Zülüf Dökülmüş Yüze 1 Kayıt tarihi:1969-1974
1999 – Gönül Dağı 2 Kayıt tarihi: 1969-1974
1999 – Mühür Gözlüm 3 Kayıt tarihi: 1969-1974
1999 – Zahidem 4
1999 - Neredesin Sen
2000 - Garibin Dünyada Yüzü Gülemez 5 Kayıt tarihi: 1969-1974
2000 - Niye Çattın Kaşlarını 6 Kayıt tarihi: 1969-1974
2000 - Çiçekdağı 7 Kayıt tarihi: 1969-1974
2000 - Ayaş Yolları 8
2000 - Sevsem Öldürürler 9 Kayıt tarihi: 1974-1986
2000 - Ağla Sazım 10 Kayıt tarihi: 1974-1986
2000 - Hata Benim 11
2001 - Dostlara Selam 12
2001 - Sabreyle Gönül 13
2002 - Yar Gönlünü Bilenlere 14
2002 - Vay Vay Dünya 15
2003 - Gurban Olduğum
2008 - Neşet Ertaş 2008
Belgesel[değiştir | kaynağı değiştir]
Can Dündar, Garip: Neşet Ertaş Belgeseli, Kalan Müzik
TRT İç Yapım, Bozkırın Tezenesi, TRT
Cine5 İç Yapım, Portreler Neşet Ertaş belgeseli, Cine5



Almanya'dan 2, Türkiye'den 10 öğretmenin yer aldığı "Bozkırın Tezenesi Garip" isimli Neşet Ertaş'ın hayatını konu alan eTwinning projesine her iki ülkeden toplamda 136 öğrenci katıldı.
Kuruculuğunu Burdur'dan Ebru BÜLBÜL ile Bursa/Karacabey Muhsin Özdamar Ortaokulu'ndan Mustafa DERMAN'ın yaptığı projeye Adana Samsun, Nevşehir, Bursa, Manisa, Ordu illerimizden ortak öğretmenler katıldı. Nilufer İlçemizi temsilen Dilek Özer Ortaokulu Müzik Öğretmeni Gümrah GÜNDOĞDU ÇAMURLU ve öğrencileri yer aldı.
eTwinning projelerinin en önemli noktasından biri olan teknoloji ile eğitimi birleştirmek, bu projenin can damarı oldu. Bu doğrultuda proje boyunca öğrenciler her ay düzenli olarak birbirinden eğlenceli çeşitli Web 2.0 aracıyla tanıştılar. Katılımcı öğrenciler projede görev alan öğretmenler sayesinde bu araçları projeye uygulayarak hem bilişim teknolojisini ve internetin imkânlarını etkili bir şekilde kullandılar hem de Büyük Usta Neşet Ertaş'ı ve onun türkülerini daha yakından tanıdılar.
Projede geçtiğimiz haftalarda yapılan "Neşet Ertaş Anma Gecesi" ise oldukça ses getirdi. Pandemi sebebiyle Zoom üzerinden gerçekleştirilen etkinliğe Stuttgart Eğitim Ataşesi Öğretim Görevlisi Dr. Ümit KAPTI, Kırşehir İl Kültür Turizm Müdür Yardımcısı Eyüp Temur, Neşet Ertaş'ın kuzeni aynı zamanda Kırşehir İl kültür Turizm Müdürlüğü Abdallar Müzik Topluluğu ses ve bağlama sanatçısı  Burhan ERTAŞ, Bafra İlçe Milli Eğitim Müdürü Mehmet Ali KATİPOĞLU, Ceyhan İlçe Milli Eğitim Müdürü Murat KOÇER, Akçakent İlçe Milli Eğitim Müdürü İsmail BÜLBÜL başta olmak üzere pek çok ilin eTwinning koordinatörü ve okul müdürleri, veliler ve tabii ki öğrenci ve öğretmenler katıldı.
 
KÜLTÜR HAZİNESİ NEŞET ERTAŞ
 Anma gecesinde Burhan Ertaş, Neşet Ertaş ile olan anılarını anlatırken, Türkiye'den ve Almanya'dan öğrencilerimiz Neşet Ertaş'ın türkülerini sazları ile çalıp söylediler, türkülerin hikâyelerini paylaştılar, abdallık geleneği ve bozlak ile ilgili bilgi edindiler. Neşet Ertaş hakkında yine öğrencilerimiz tarafından yapılan röportajı izleyip, Kırşehirli öğrencilerimizin sunumuyla Kırşehir'de bulunan Neşet Ertaş ve babası Muharrem Ertaş anısına yapılan çalışmaları, Neşet Ertaş Gönül Sultanları Kültür Evinde Büyük Ustanın android heykelini gördüler. Dolu dolu ve eğlenceli bu anma günü tüm misafirler tarafından tam not aldı. Neşet Ertaş gibi bir kültür hazinesini hem yurt içinde hem yurt dışında yeni nesillere tanıştırmayı amaçlayan bu kıymetli projede emeği geçen tüm öğretmenlerimize ayrıca teşekkür ederiz.
Mayıs ayında sona eren proje, ortak öğretmen ve öğrencilerin katılımıyla Neşet Ertaş'ın türküsünü seslendirerek "Bozkırın Tezenesi Garip Neşet Ertaş İçin Söyle" adlı bir de klip hazırladılar.