İran, 10 yıl sonra Afrika'ya adım attı: 'Kral gibi' karşılanan Reisi, bavulunu anlaşmalarla doldurdu

İran, ABD'nin ezici yaptırımlarıyla başa çıkmak için Küresel Güney'le işbirliğini güçlendirmeye yönelik 'Doğu'ya bakalım' dış politikasının parçası olarak, 10 yıl sonra Afrika'ya adım attı. Kenya, Uganda ve Zimbabveli mevkidaşları tarafından kırmızı halı serilerek karşılanan Cumhurbaşkanı Reisi, çok sayıda işbirliği anlaşmasına imza attı.

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Kenya, Uganda, Zimbabve'yi kapsayan Afrika turunu, devlet başkanları, ekonomi-iş dünyasının önde gelen isimleri ve akademisyenlerle görüşüp en az 21 işbirliği anlaşması imzalayarak tamamladı.
'İlişkilerde yeni bir başlangıç'
İran, eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın 2013'te Benin, Nijer ve Gana'yı kapsayan ziyaretinden 10 yıl sonra Reisi ile Afrika'ya yeniden adım atarken, Tahran 'fırsatlar ve zenginlikler kıtasıyla ilişkilerde yeni bir başlangıç' açıklamasını yaptı.
Tahran'ın 'kıtadaki ülkelerle ekonomik bağlarını çeşitlendirmeye çalıştığını' belirten İran Dışişleri Bakanlığı, "Afrika ülkeleriyle daha yakın etkileşimi teşvik etmeyi, İran'ın ihracat noktalarını çeşitlendirmeyi ve siyasi ve ticari işbirliği için daha fazla zemin yaratmayı amaçlıyor" dedi.



'Doğal kaynaklar ve ekonomik fırsatlar'
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahyan, "Afrika'nın çeşitli sektörlerdeki maden kaynakları ve ekonomik fırsatları ile İslam Cumhuriyeti'nin kaynakları ve fırsatları, her iki taraf için de çıkarlarını geliştirmek ve mevcut kapasitelerden kar elde etmek için önemli bir zemin sağlıyor" dedi. Reisi'nin yakın gelecekte Güney Afrika'yı da ziyaret etmesinin beklendiğini sözlerine ekledi.

Kenya ile karadan denize, şehircilikten iletişim teknolojisine
Çarşamba günü Nairobi'de Reisi'yi kırmızı halıyla karşılayan Kenya Devlet Başkanı William Ruto, İran'ın Kenya'nın imalat, sağlık ve mavi ekonomi (denizle ilgili ekonomik faaliyetler) alanlarındaki araştırma ve teknoloji çabalarını desteklemeyi kabul ettiğini duyurdu.
İki ülke tarım, hayvancılık, kültür ve miras, bilgi ve iletişim, balıkçılık, konut ve kentsel gelişim alanlarında mutabakat zaptları imzaladı.



İran otomobil fabrikası kuracak
"Kenya, İran ile ticaret hacmini artırmak istiyor" diyen Ruto, Nairobi'nin tarım ürünlerini ve çayını Tahran'a ihraç edeceğini ve İran'ın Orta Asya ülkelerine önemli bir giriş noktası görevi göreceğini söyledi. İran'ın kıyı şehri Mombasa'da bir otomobil fabrikası kuracağını da duyurdu.
Reisi de "Kenya ile ekonomik ilişkilerimizi 10 kat artırmayı hedefliyoruz" dedi.

Ardından Uganda'da Devlet Başkanı Yoweri Museveni tarafından kırmızı halılar serilerek ağırlanan İran Cumhurbaşkanı, vize muafiyeti, tarımsal işbirliği, hükümetler arası kalıcı bir komisyon kurulması ve ortak bir siyasi bildiriye imza attı.



Mugabe Havaalanı'nda İran coşkusu
Reisi, son durağı Zimbabve'nin başkenti Harare'deki Robert Gabriel Mugabe Uluslararası Havalimanı'nda Devlet Başkanı Emmerson Mnangagwa (Mnangoga) ve İran bayrakları sallayıp Batı karşıtı sloganlar atan yüzlerce kişi tarafından karşılandı.
Mnangagwa, Zimbabve'nin Britanya sömürgeciliğinden bağımsızlık mücadelesine atıfla Reisi'ye "Savaşa gittiğimizde İran bizim dostumuzdu... Dayanışma göstermeye geldiğiniz için mutluyum" diye hitap etti.

'Ekonomik ilişkilerimiz dostluğumuz kadar gelişmeli'
'Zimbabve ile ticari ve ekonomik ilişkilerin dostluk ölçüsündeki kadar gelişmemesinin kabul edilebilir bir şey olmadığını' belirten Reisi de iki ülke arasında pek çok işbirliği kapasitesine dikkat çekerek "İran, deneyimlerini Zimbabve ile paylaşmaya hazır" mesajını verdi.

Petrol-gaz arıtma, petrokimyada işbirliği
Ziyaret vesilesiyle petrol-gaz arıtma, petrokimya, iş ve istihdam, sağlık ve güvenlik, yüksek öğrenim, araştırma, bilim ve teknoloji dahil pek çok alanda işbirliği için 12 mutabakat zaptı imzalandı.

'Ulusumuzun yeteneğine güvenerek yaptırımların üstesinden geliyoruz'
Reisi, ortak basın toplantısında şöyle konuştu:
“İran'ın [bize dayatılan] tüm kısıtlamalar ve yaptırımlara rağmen bu düzeyde ilerleme kaydetmesi, düşmana belki inandırıcı gelmiyor. Ancak liderlerimiz bize ilerleme yolunda yürümenin ve zirveye ulaşmanın Allah'a güvenerek, kendine güvenerek ve bir milletin yeteneğine güvenerek mümkün olduğunu öğretti."

Azınlıktaki beyaz çiftçilerin geniş topraklarını topraksız yerlilere yeniden dağıtmak üzere geri alma kararı nedeniyle Zimbabve de son 20 yıldır ABD yaptırımlarının hedefinde.

ABD yaptırımlarının birleştirdikleri
İran'ın gelişmekte olan ülkelere diplomatik erişimini genişletme çabasının bir parçası olarak mayısta Endonezya'yı, haziranda Latin Amerika'da Venezüella, Nikaragua ve Küba'yı ziyaret eden Reisi, gezilerinde onlarca anlaşma imzaladı. Bu vesileyle Washington'ın eylemlerini, özellikle İran ile Latin Amerikalı müttefiklerine uyguladığı ağır ekonomik yaptırımları eleştirdi.
2018'de dönemin Başkanı Donald Trump'ın BM onaylı çok taraflı nükleer anlaşmadan çıkığ Tahran'a yeniden ekonomik kısıtlamalar getirmesinden beri ABD yaptırımlarına tabi İran, diğer yandan bu ayın başlarında Şanghay İşbirliği Örgütü'ne (ŞİÖ) tam üyelik kazanarak 2001 yılında kurulan güvenlik bloğunun dokuzuncu üyesi oldu.