Dünya Mutfağı ve Türkiye'den Peynir Çeşitleri

Özellikle kahvaltıların vazgeçilmezi olan, onlarca farklı yemekte ve tatlıda da kullanılan, mutfaklarda âdeta temel malzemelerden birisi olan peynirin tarihi, oldukça eski. Peynire dair ilk bulgular günümüzde Polonya'nın olduğu yerde ortaya çıkarılmış ve tarihi MÖ 5000 yıllarına ait. İlk peynirin ise Orta Doğu insanları ve Orta Asya göçebe Türkleri tarafından bulunduğu düşünülmektedir.

Peynirin, taşıdıkları sütün, yiyecekleri sakladıkları hayvan derisinin içinde tesadüfen mayalanması sonucu ortaya çıktığına ve sonradan Avrupa’ya kadar yayıldığına inanılmaktadır. Bu durumda ilk peynir üretimi için tarih, koyunun ilk evcilleştirildiği tarih olan MÖ 8000 ile 9000 yılları arasında değişir. Görüldüğü üzere peynir neredeyse tarih kadar eski ve kadim bir lezzet.

Peynir yapılışı ile ilgili ilk yazılı kaynak ise Mısır hiyerogliflerinde bulunmuştur ve tarihler MÖ 2000’li yılları göstermektedir. İklim koşullarından dolayı o zamanlar yapılan peynirlerin daha çok dayanması için daha tuzlu ve hafif ekşi olduğu tahmin edilmekte; tatlarının ise feta peynirine benzediği düşünülmektedir. Ancak, Avrupa’daki iklim, daha az tuz ile peynir yapımına elverişli olduğu için ve daha az tuz kullanıldığında farklı çeşitlerde faydalı bakteri ve enzim üreyebildiği için oldukça değişik peynir türleri üretilebilmiştir.

Dünya üzerinde sevenlerinin sayısı bir hayli fazla olan peynir, aynı zamanda çeşidi en fazla olan yiyeceklerden de birisidir. Peynir hakkında yüzlerce farklı araştırma yapılmış ve sonuç olarak peynirin bize mutluluk verdiği ve hatta bağımlılık bile yaptığı kanıtlanmıştır.

Peki dünya mutfağındaki ve Türkiye’deki peynir çeşitlerini merak ediyor musun? Haydi başlıyoruz...

Dünyadan Peynir İsimleri ve Türleri

Dünya mutfaklarında peynir tüketimi, bizdeki gibi çoğunlukla kahvaltıda değil; yemeklerde, tatlılarda ya da alkollü içecekler ile birlikte oluyor. Aromatik ve daha keskin tatları olan peynirlerden daha hafif ve kremsi peynirlere kadar pek çok çeşit bulunuyor.

İngiliz Peynirleri

Aberdeen Crowdie: İngiliz adalarında yarı pişirilen tek peynir olma özelliğini taşıyan; içinde Karaman kimyon tohumları içerebilen ve olgunlaştırılmayan Cottage’a benzeyen bir peynir çeşididir.

Cheddar: Krem renginden turuncuya kadar değişebilen bir renk skalasına sahip olan; dünyada en çok üretilen peynir çeşididir. Orijinal bir İngiliz peyniri olan Cheddar, hoş bir lezzete ve iştah açıcı bir özelliğe sahiptir.

Cheshire: Tuzlu ve keskin bir tadı olan cheshire peyniri, sıkı ve gevreksi bir dokuya sahiptir. İngiltere’nin en eskisi olan bu peynirin kırmızı, sarı ve mavi olmak üzere üç farklı renkte çeşidi vardır.

İsveç Peynirleri

Adelost: İnek sütü ile yapılan ve rengi mavi olan bir İsveç peyniridir.

Ostkaka: İsveç lor pastası olarak da bilinen; inek veya koyun sütünden yapılan kremsi bir peynirdir. Reçel ile birlikte de tüketilir.

İsviçre Peynirleri

Appenzeller: Rahipler tarafından 11. yüzyılda üretilmiş kıymetli bir peynirdir. Olgunlaştırılmadan önce beyaz şarapta ya da elma şarabında salamura edilir; nemli ve kremsi bir tadı vardır.

Emmenthaler: İsviçre’nin en bilinen peynirlerinden olan bu peynirin altın rengi ile kahverengi arası bir kabuğu olur. Hafif tatlı ve aromatik bir lezzeti vardır.

Allgau Emmantaller: Parçalanabilen, dilimlenebilen, eritilebilen bir peynirdir. Almanya’nın en popüler peynirlerindendir. İnek sütünden yapılır ve yumuşak bir lezzeti vardır.

Milbenkase: Würchwitz’de üretilen sıra dışı bir peynirdir. Kır akarlarının tozlarının arasına konarak yapılır. Akarların dışkıları ile sarmalanıp olgunlaştırılan peynirin hafif acımsı bir tadı vardır.

Amerikan Peynirleri

Amerikan Peyniri: Yumuşak ve kremsi dokulu, işlenmiş bir peynirdir. Sandviç ve çerezler için kullanılır.

Baby Gouda: Yumuşak ve lezzetli bir peynirdir. Edam’dan daha hafif bir tadı vardır.

Monterey Jack: 18. yüzyılda İspanyol misyonerler tarafından Kaliforniya’da yapılmıştır. Hafif, yarı yumuşak ve tereyağlı bir peynirdir.





 

İtalyan Peynirleri

Asiago: Orijinali koyun sütünden olsa da inek sütünden de yapılır. Keskin bir lezzeti vardır. "Fakirlerin parmesanı" olarak da bilinir.

Burrata: Dünyadaki en iyi taze peynir olarak kabul edilen peynirin orijinali bizon sütünden yapılsa da inek sütünden de yapılabilir. Tereyağı tadında yumuşak bir peynirdir.

Gorgonzola: Mavi damarlı, lezzetli, gençken yumuşak ama olgunlaştıkça daha sıkı bir hâle gelen bir peynirdir.

Mascarpone: Tatlıdır ve kadifemsi, kremamsı dokusuyla çok lezzetlidir. Özellikle tatlılarda ve pastalarda köpürtülerek kullanılır.

Mozzarella: İtalya’nın güney kısımlarında yapılır. Sadece manda sütüyle üretilen peynirin kremsi, yarı yumuşak ve narin bir yapısı vardır.

Parma: Parmesan ve Provolone arasında, kırmızı şarapla çok yakışan, sert bir peynirdir.

Parmigiano: Dünyadaki en meşhur peynirlerden birisidir. Makarna peyniri olarak da bilinen peynir, yoğun lezzeti ve ağızda eriyen tadı ile harikadır.

Ricotta: Yumuşak, yarı tatlı ve peynir altı suyundan yapılan bir peynirdir.

Portekiz Peynirleri

Beja: Koyun sütünden yapılan yarı sert ve hafif baharatlı bir tada sahip bir peynirdir.

Coalhada: Portekiz dilinde "kesilmiş süt" demektir. Bal, ceviz ve şekerle servis edilen bir tür lor peyniridir.





 

Fransız Peynirleri

Brie: Patörize edilmemiş sütten yapılan zarif bir tada sahip kremsiz ve yumuşak bir peynirdir.

Brillat-savarin: Fransızların tatlı peyniridir.

Camambert: Dünyanın en meşhur peyniridir. Tadı, Brie’ye benzer; yumuşak ve olgunlaştırılmıştır.

Roquefort: "Peynirlerin kralı" olarak bilinir. Mavi damarlı, tuzlu ve keskindir.

Hollanda Peynirleri

Edam: Taze meyvelerle uyumlu olup, Hollanda’nın ilk peynirlerinden birisidir. Kırmızı mumlu bir kaplama ile kaplıdır. Hafif ve tatlıdır.

Gouda: Hafif, lezzetli ve yumuşak bir masa peyniridir.

Yunan Peynirleri

Feta: Tuzlu ve kremsidir. Koyun sütünden yapılır. Yeşil salatalarda kullanılır ve fesleğenle çok uyumludur.

Kashkaval: Tütsülenmiş bir lezzeti vardır. Koyu veya keçi sütünden yapılır.





 

Türkiye’den Peynir İsimleri Ve Türleri

Türkiye’ye özgü ve bu topraklarda yetişen peynirler, bölgesel iklim özelliklerine göre ayrılabilir. Özellikle beyaz peynir çeşitliliği oldukça fazladır.

Ezine Peyniri: Çanakkale’nin ilçesi Ezine’de üretilen ve en kaliteli beyaz peynir çeşitlerinden olan Ezine peyniri; kıvamlı, yoğun ve lezzetlidir.

Trakya Kaşarı: Türkiye’nin en güzel kaşar peynirlerinden birisidir.

Çeçil Peyniri: Erzurum ve Kars yörelerinde üretilen, tazesinin tadı daha hafif olan lezzetli bir peynirdir. Küflendirilerek de tüketilir ve küflendirilmiş hâli Göğermiş peyniri olarak da adlandırılır.

Kars Kaşarı: Şarapla yüksek uyumlu Kars yöresine ait büyük tekerlek şeklinde sert ve keskin bir peynirdir.

Erzincan Tulumu: Hayvan derisinden yapılmış tulumların içinde olgunlaştırılır; lezzetlidir.

Küp Peyniri: Doğu Anadolu Bölgesi ve İç Anadolu Bölgesi’nde geleneksel olarak üretilen ve Çömlek Peyniri adıyla da bilinen bir peynirdir. Toprak küplere ya da plastik bidonlara bastırılarak yapılır. İsteğe göre içine aroma vermesi için çörek otu da serpilir.

Küflü Ardahan Keçi Peyniri: Ardahan’a ait keskin bir peynirdir.

Mihaliç Kelle Peyniri: Bandırma yöresine ait  biraz tuzlu ve kızartılmışı çok lezzetli bir peynirdir.

Keçi Peyniri: Çoğu yörede bulunan değerli ve lezzetli bir peynirdir.

İzmir Tulumu: İzmir’e özgü tenekede yapılan leziz bir peynirdir.

Lor Peyniri: Peynir altı suyundan yapılır.Tuzlu ve tuzsuz olarak tüketilebilir. Neredeyse her yöreye ait bir lor peyniri vardır.

Van Otlu Peynir: Genellikle ilkbaharda sütün ve taze otların bol olduğu zamanda yapılır.

Dil Peyniri: Tuzsuz, lezzetli ve mozzarella peynirine benzer bir peynirdir.

Hellim: Kıbrıs’a hastır. Kızartılarak yenilir.

Kolot Peyniri: Karadeniz'de mıhlamaların vazgeçilmezidir.

Külek Peyniri: Artvin civarında bilinir. Ladin ve Çam ağaçlarından yapılan ahşap kovalarda üretilir.