Bakan Soylu: 'Hasar durumunu göremeyenler Afet koordinasyon merkezlerimize müracaat etsinler'
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 1 milyon 70 bin kişiye 10'ar bin lira ödeneme yapıldığını belirterek, "Eğer vatandaşlarımız sistemde hasarsızlığını görmüyorsa muhakkak kaymakamlıklarımızın ve valiliklerimizin önünde bulunan afet koordinasyon merkezlerine müracaat etsinler. Milletçe bu afetin altından birlikte kalkacağız. Afete karşı dirençli şehirler oluşturulacak. Afete karşı dirençli toplum olacak" dedi.
6 Şubat'ta meydana gelen Kahramanmaraş depremlerinin ardından yaralar sarılmaya devam ediliyor. İçişleri bakanı Süleyman Soylu Kahramanmaraş Ulucamii meydanında konumlandırılan konteyner çarşıyı ziyaret etti. Buradaki planlamayla ilgili bilgi alan Soylu, incelemelerin ardından açıklamalarda bulundu.
"10 bin esnafımıza çarşı yapılıyor"
Bugün depremin 32. gününde olduklarını hatırlatan Bakan Soylu, "Şuanda Kahramanmaraş'tayız ve özellikle deprem sonrası çalışmalarımıza aralıksız hem devletimizin katkılarıyla hem sivil toplum kuruluşlarımızla hem yerel yönetimlerimizle devam ettiriyoruz. Deprem bölgesinde günde yaklaşık 3 milyon 775 bin yemek veriliyor. Bunun yanı sıra da 4 milyon 126 bin ekmek dağıtılıyor. Sadece 350 bin ekmek burada yani Kahramanmaraş'ta veriliyor. Yine bunun yanı sıra yeni bir uygulamamız var. Esnaf teşkilatlarımızla beraber, depremin etkilediği vilayetlerde toplantılar yapıldı ve buralarda yıkılan esnafların yerine geçici esnaf çarşıları oluşturulmaya başlandı. Kahramanmaraş merkezinde bin 350 civarında geçici esnaf çarşısı oluşturulmaya başlandı. Elbistan'da örnek olarak 3 çarşı yapmıştık, 4'üncüsü de bugün yarın hizmete girmiş olacak. Hatay'da da öyle. Toplam, 10 bin esnafımıza çarşı yapılıyor. Bunu 2 şekilde yapıyoruz.
Bunun 2 bin civarındakini emlak konut kendisi yapıyor. Yaklaşık, 8 bin tanesini de AFAD ile birlikte illerimizle koordine ederek, bağışçılarla beraber gerçekleştiriyoruz. Toplam 10 bin esnafımıza, arkada gördüğünüz gibi, çarşılarda olduğu gibi hem gelip, yıkılan iş yerlerinin yerine eşyasını, malını koyarak, ticaretine başlayacak. Berberse tıraşına, terziyse dikimine başlayacak. Yeni iş yerleri yapılana kadar, şehrin çeşitli yerlerinde esnaf teşkilatlarıyla yapılan istişareler çerçevesinde hem onların belirlediği alanlara ait olabilecek şekilde onların belirlediği ticari kategorilere ait olacak şekilde gerçekleştirilmektedir. Biraz önce de Kocaelili hemşerilerimizin yaptığı ilk esnaf çarşısını gördük. Şuanda yaklaşık 5 binin yapımına başlandı. Zannediyorum 10 gün içerisinde biter. Diğer 5 bini de diğer 10 gün içerisinde biter. Böylece biraz esnaf hareketliliği de oluşmuş olacak" diye konuştu.
"1 milyon 70 bin kişiye 10'ar bin lira ödenmiş durumda"
Kahramanmaraş'ta kuru gıdacılara yönelik de geçici bir hal yapıldığını vurgulayan Soylu, "O da hemen çalışmaya başladı. Bunun yanı sıra, deprem bölgesinde toplamda 203 sosyal market var. Bu 203 sosyal market vatandaşlarımızın özellikle giyimden, diğer tüm ihtiyaçlarına kadar hepsini karşılıyor ve devam ettiriyor. Şuana kadar, az hasarlı, orta hasarlı, ağır hasarlı, evi yıkılan ve yıkılacak olan vatandaşlarımızı her bir ev başına kiracı ev sahibi fark etmez, 1 milyon 70 bin kişiye 10'ar bin lira ödenmiş oldu. Şimdi, yine Cumhurbaşkanımızın kamuoyuna duyurmasıyla birlikte, burada bir incelik var evi taşınacak olanlar, yani biliyorsunuz orta hasarlıların evi girilecek durumda değil, onlar taşınacak, ağır hasarlıların evleri taşınacak. Evi acil yıkılacak olanların evleri taşınacak. Evi yıkılmış olanlar zaten doğal olarak taşınacak. Bunlara 15 bin lira taşınma ücreti verilecek. Yani bunların da ödenmesine başlandı. Şuana kadar 129 bin aileye ödeme yapıldı. Hasar tespitlerimizin önemli bir bölümü sona erdi. Özellikle Malatya'daki deprem, Defne'deki deprem, sonradan gerçekleşen depremler ve artçı sarsıntılar sebebiyle hasar tespitleriyle ilgili bazı alanlarda özellikle, az hasarlı ve orta hasarlı binalara tekrar bir tespit yapılıyor. Bunların her birisi e-devletten yayınlanacak" şeklinde konuştu.
"Sistemde hasarları görünmeyenler afet koordinasyon merkezlerine müracaat etsinler"
Sistemde bazı evlerin hasarlı olduğu halde hasarsız görülebileceğinin altını çizen Soylu, "Bunun sebebi de şudur. Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi'nde (MERNİS) Türkiye'deki bütün evler kayıtlıdır. Yalnız kayıtlı olmayan evler şunlardır. Bir, 2018 sonrası yapılan kaçak yapılar kayıtlı değildir. Eğer vatandaşlarımız sistemde hasarsızlığını görmüyorsa muhakkak kaymakamlıklarımızın ve valiliklerimizin önünde bulunan afet koordinasyon merkezlerine müracaat etsinler. Bu şu demektir. Oradaki müracaat merkezlerinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın elamanları da yine orada tüm elektrikten, suya kadar acil yardım ödeneklerine kadar zarar tespitlere kadar bütün hepsine müracaat edebilirler. Bunların bu müracaatları kabul ediliyor. Bunu yaparken hasar tespitlerinde itirazı olanlar da buraya müracaat edecekler. Hasar tespitlerinde görünmüyorum diyenlerde buraya müracaat edecek.
Birinci sebep, eğer evi imarda görünmüyorsa, daha önce yapılmışsa ve planlı değilse gidip oraya müracaatını yapabilir, biz o vatandaşlarımıza da yardımcı olacağız. İkincisi bazen geçmişte kaldığı için suyun adresi veya elektrik adresi farklı olabilir. Vatandaş kendi adresine girdiği zaman onu orada görmediğini zannedebilir. Onun için bunun önemli bölümü doğrudur, yani şu anda e-devlette bu adresler doğrudur ama yüzde 10'unda geçmişte kalan adres, yeni adresiyle çakışmadığı için bir eksiklik söz konusu olabilir. Onunla da yine bu itiraz merkezlerine gidecekler, buralara o adreslerine verecekler hem hasar tespitlerinin nasıl kendi binalarıyla karşılaştığını görecekler hem de eksiklikler varsa yeniden hasar tespitini yapmış olacağız yada yapılmışsa hasar tespitini o adresin üzerine geçirmiş olacağız. Bu konuda herhangi bir telaşa, herhangi bir sıkıntıya gerek duymasınlar. Müracaat merkezleri bunun hepsini alacaklar. Eksik olan varsa da anında düzeltilecek. Eksiklik sebebiyle hesaplarına para yatmayanlara da paraları yatmış olacak. Bu merkezlerimiz her ilde her ilçede her bölgede tamamen bunun için kurulmuş durumdadır. Bu bilgilendirmeleri mümkün olan ölçüler içerisinde hem AFAD'ın mesajlarıyla hem AFAD'ın resmi hesaplarıyla yaymaya çalışıyoruz. El birliğiyle toparlanacağız" ifadelerini kullandı.
"Afete karşı dirençli şehirler oluşturacağız"
Sadece Kahramanmaraş'ta 4 bin 600'ün üzerinde mobil tuvalet olduğunu kaydeden Soylu, "Bin 300'ün üzerinde mobil banyomuz var. Yaklaşık bine yakın çamaşır makinemiz var. Bütün merkezlerimizde bunu sağlıyoruz. Bütün her şeyle teker teker ilgileniyoruz. Bazı meseleler peşi sıra geliyor olabilir. Bazı meseleler aynı anda oluyor olabilir ama bütün bunlarla tek tek ilgilendiğimizi deprem bölgesindeki vatandaşlarımıza ifade ediyoruz. Önümüz Ramazan ayı. Ramazanla ilgili bu bölgelerin tamamında planlama yaptık. Var olan belediyelerimiz neler yapacaklar, iftarlar nasıl verilecek. Oruç tutmayan hastalarımıza günlük yemekler nasıl verilecek. Sahurlar nasıl yapılacak. Bütün bu planlamaların tamamı 4-5 gündür yaptığımız toplantılarla değerlendirildi. Bir Ramazan planlaması gerçekleştirildi. Çadır kentlerimizde, konteyner kentlerimizde eğitim planlamamız başladı. Milli Eğitim Bakanlığımız hepsiyle tek tek ilgilenmektedir. Çocuklarımızı eğitimden geri bırakmamak için ellerinden gelen bütün gayretleri yapıyorlar.
Bütün süreçleri ortaya koyuyorlar. Konteyner kentlere öncelikle yakınların kaybeden vatandaşlarımızı yerleştiriyoruz. Yaşlılar, engelliler, şehit ailelerini de ilk grupta yerleştiriyoruz. Tabi ardından da elbette ki devletin uzun zamandan beri yardımda bulunduğu insanları sıralayarak yerleştirmeye devam ettiriyoruz. Şu ana kadar konteyner planlamaları yaptığımız alanların yüzde 70'inin alt yapısını tamamladık. Konteynerlerimiz de üretildikçe geliyorlar ve vatandaşlarımızı bu sıralaya göre yerleştiriyoruz, yerleştirmeye de devam edeceğiz. Bir taraftan esnaflarımıza geçici çarşılar kuruyoruz. Geçmiş olsun dileklerimizi bir kez daha iletiyoruz. Cenabı Allah yardımcımız olsun. Milletçe bu afetin altından birlikte kalkacağız. Afete karşı dirençli şehirler oluşturulacak. Afete karşı dirençli toplum olacak. Bunu da hep beraber sağlayacağız. Bunu birisi gelip bize vermeyecek. Hep beraber çalışacağız, didineceğiz, bunun altından kalkacağız" diyerek sözlerini tamamladı.
Metehan Nazlı - Mert Taha Varol - Halil Ulubey