Arıtma Çamurunun Tarımda Kullanımı
Arıtma çamuru; atık suların arıtılması sonucu oluşan sıvı ya da yarı katı halde bulunan kokulu atıklardır. Arıtma yöntemine göre %0,25 – 12 arasında katı madde içerebilirler.
Ülkemizde evsel ve endüstriyel atık su arıtma tesislerinin sayısı giderek artmaktadır. Bu tesislerde oluşan arıtma çamurlarının çevreye zarar vermeyecek şekilde bertaraf edilmesi çok önemlidir.
Arıtma çamurlarının araziye uygulanarak bertaraf edilmesi hem çevre dostu olması hem de ekonomik açıdan uygun olması sebebiyle son yıllarda tercih edilen bir seçenektir. Ancak arıtma çamurlarının arazide kullanımında dikkat edilecek bazı hususlar vardır. Çamurun içeriği arıtılma biçimine göre değişmekle birlikte genellikle organik madde, fosfor ve azot bakımından zengindir. Bitkiler için faydalı besinler içermesinin yanında ağır metaller, zararlı elementler ve patojenleri de barındırabilir bu sebeple araziye uygulanmadan önce gerekli önlemler alınmalıdır. Eğer uygun miktar ve şekillerde toprağa verilirse tarımda gübre olarak değerlendirilebilmektedir. Yapılan çalışmalarda kontrollü şekilde kullanılan arıtma çamurunun toprağın fiziksel ve kimyasal yapısını iyileştirirken aynı zamanda bitki büyümesinde olumlu etkileri olduğu da gözlemlenmiştir.
Uzun süre işlenen topraklarda Cu ve Zn gibi elementlerin eksikliği ortaya çıkmaktadır. Arıtma çamurunun tarımda kullanılmasıyla bu elementlerin eksikliğinin giderilmesine yardımcı olacağı düşünülmektedir.
Arıtma çamurunun, arıtma tesisine gelen atık suyun özelliklerine, arıtma biçimine göre farklılık göstermesine bağlı olarak ağır metal, yüksek tuz, ve toksik madde içerebilmesi bu çamurun kullanılmasında sınırlayıcı bir unsur olarak görülmektedir.
Arıtma çamurları yalnızca tarımda değil, yeşil alanlarda, peyzaj uygulamalarında ve arazi rekreasyonunda kullanılabilmektedir.
Amerika’da arıtma çamurlarının %33’lük kısmı kullanılmaktadır. Bu çamurun %67’si tarım alanlarında, %9’u arazi iyileştirmede, %9’u yeşil alanlarda, %3’ü orman alanlarında kullanılırken %12’si ise satılmaktadır.
Avrupa ülkelerinde arıtma çamurunun kullanım oranı %36 düzeylerinde olmakla birlikte, Norveç, İsveç, İngiltere, İspanya ve Fransa’da %50 civarındadır.
Arıtma çamurları Japonya’da nüfusun çok yoğun olması ve işlenebilir alanların az olması sebebiyle çoğunlukla yakılarak bertaraf edilmektedir. Yakılmayan kısmınında yılda yaklaşık 230.000 ton kadarı yeşil alanlarda kullanılmaktadır.
Arıtma çamurlarının tarımda kullanılmasıyla ilgili çalışmalar günümüzde yaygınlaşmaktadır. Bu çalışmalardan yola çıkarak çamurun stabilize edildikten sonra kontrollü olarak uygulanmasıyla birlikte bitki örtüsünde, toprakta ve yeraltı suyu kalitesinde olumsuz bir etki oluşmadığı ve güvenli bir şekilde kullanılabileceği söylenilebilir.